Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 516

चतुर्थः सर्गः ]
३८५
6
सङ्क्षिप्येतेत्यादि । विधिविघटिते पापेन दैवेन वियोजिते । विधिना देवेन विघटितः वियोजितः विधिविघटितः । तस्मिन् । ' विधिर्वेधसि काले ना विधाने नियतौ स्त्रियाम्' इति विश्वलोचने । अभीष्टे समभिलषिते । आभिमुख्येनेष्यतेऽ भीष्टम् । 'अभीष्टेऽभीप्सितं हृद्यं दयितं वल्लभं प्रियम् ।' इत्यमरः । प्रिये इत्यर्थः । प्राणाधीशे प्राणनाथे । प्राणानामीष्टे प्राणाधीशः । तस्मिन् । दूरवर्तिनि दूरदेशस्थिते सति । दीर्घयामा । दीर्घा यामाः प्रहराः यस्याः सा दीर्घयामा | प्रहरे संयमे यामः' इति विश्वलोचने । त्रियामा निशा | आद्यन्तयोरर्धयामयोर्दिनव्यवहारात् त्रियामा रात्रिः । ' निशा निशीथिनी रात्रिस्त्रियामा क्षणदा क्षपा' इत्यमरः । क्षणं इव क्षणमात्रमिव । ' क्षणः स्यादुत्सवे कालभेदावसरपर्वसु ' इति विश्वलोचने । कथं केन प्रकारेण सङ्क्षिप्येत लघूक्रियेत । इत्थं एतेन प्रकारेण । ' कथमित्थं ' इति प्रकारर्थे थं किमिदमेतद्द्भ्यः । कामाकुलितहृदया मदनजनितभ्रान्त्याकुलचित्ता । कामेन मदनेन कामवासनया वा आकुलितं आकुलं व्यस्तं कृतं हृदयं चित्तं यस्याः सा । प्राणरक्षं प्राणसंरक्षकम् । प्राणानारक्षतीति प्राणरक्षः । तम् । 'नखमुचादयः ' इति कः । भवन्तं त्वां चिन्तयन्ती ध्यायती तता विरहानलदग्धा चक्रवाकी इव चक्रवाकवनितेव बहुशः भूरिशः । भूरीत्यर्थः । 'बह्वरूपार्थाच्छस् कारकाद्वेष्टानिष्टे ' इति शस् । श्वसिमि श्वसनं विदधे ।
6
Ban
• How could the night, with long watch-periods, be reduced to a moment as it were during the period in which my beloved lord, separated [ from me ] by fate, is far away ? ' - Meditating upon you, thus, the rescuer of my life, I, with my heart distressed by the god of love [ or by the thoughts of love ], am yearning [ for you ] very much like the [ distressed] female Chakravaka.
ज्योत्स्नापातं मम विषहितुं नोतरां शक्नुवन्त्याः
सर्वावस्थास्वहरपि कथं मन्दमन्दातपं स्यात् ।
आचित्तेशप्रथमपरिरम्भोदयादित्यभीक्ष्णं
ध्यायामीदं मदनपरता सर्वचिन्तानिदानम् ॥ ४० ॥
अन्वयः -- ज्योत्स्नापातं विषहितुं नोतरां शक्नुवन्त्याः मम अहः अपि सर्वावस्थासु मन्दमन्दातपं कथं स्यात् इति इदं मदनपरतासर्वचिन्तानिदानं आचित्तेशप्रथमपरिरम्भोदयात् अभीक्ष्णं ध्यायामि ।
पार्श्वाभ्युदये... २५