Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 440

तृतीयः सर्गः ]
३१३
नो चेदित्यादि । नो चेत् उपवनभुवि सा न भवेचेत् तदा तर्हि दशां विरहवैधुर्यवतीमवस्थां उद्वहन्ती धारयन्ती सा वसुन्धराचरी किन्नरकन्यका अन्तर्गृहं उद्यानान्तर्गत गृहं, गृहान्तर्गतं गृहं मध्येगृहं वा । अन्तर्गतं गृहं अन्तर्गृहं । यद्वा गृहस्यान्तः अन्तर्गृहम् | ' पारेमध्येऽन्तस्तया ' इति हसः । नायं तासः, तासे तान्तस्य पूर्वे निपातनात् अत्र च तस्योत्तरत्र निपातदर्शनात् । सुबर्थेऽयं हसः । तेन तस्य ' गृहे ' इत्यर्थः । आधारस्य कर्मसञ्ज्ञाप्रातौ तु ' अन्तर्गतं गृहं ' इत्येष एव सः, न हसः । अधिवसेत् तिष्ठेत् । ' वसोऽनुपाध्याङः ' इत्यधिपूर्वस्य वसतेराधारस्य कर्मसञ्ज्ञा । ततश्च ' कर्मणीपू' इति इप् । समभिलषितां अभिकाङ्क्षितां । अभीष्टामित्यर्थः । तां किन्नरकन्यकां गूढं प्रच्छन्नं । अप्रकाशमित्यर्थः । दृष्टुं विलोकयितुं तत्स्थ एव क्रीडाशैले स्थितः एव अल्पाल्पभासं अल्पजातीयप्रकाशां । अल्पाल्पा अल्पप्रकारा भाः प्रकाशः यस्याः सा । ताम् । अल्पाल्पा अल्पजातीया इत्यर्थः । ' प्रकारेगुणोक्तेव' इति द्वैधीभावः । खद्योतालीविलासितनिभां ज्योतिरिङ्गणपङ्क्तिप्रकाशसङ्काशां । खद्योताः ज्योतिरिङ्गणाः । ' खद्योतो ज्योतिरिङ्गणः' इत्यमरः । इन्द्रगोपेको ज्योतिर्माली कीटमणिश्चेति खद्योतस्य नामान्तराणि । खद्योतानामाली पङ्क्तिः खद्योताली । — वीथ्यालिरावलिः पङ्क्तिः श्रेणी ' इत्यमरः । तस्याः विलसितं विलासः प्रकाशः । 'नब्भावे क्तोऽभ्यादिभ्यः ' इति क्तो नप् च । तेन निभां सदृशीं 1 वाच्यलिङ्गाः समस्तुल्यः सदृक्षः सदृशः सदृक् । साधारणः समानश्च स्युरुत्तरपदे त्वमी । निभसङ्काशनीकाशप्रतीकाशोपमादयः इत्यमरः । विद्युदुन्मेषदृष्टिं विद्युद्विलासदृष्टिं । विद्युतः क्षणरुचेः उन्मेषः क्षणद्युतिः विद्युदुन्मेषः । स एव दृष्टिः ईक्षणं विद्युदुन्मेषदृष्टिः । ताम् | अन्तर्भवनपतितां अन्तर्गृहे पतितां । अन्तर्गत उपवनान्तर्गतं भवनं गृहं अन्तर्भवनम् । तत्र पतिता लब्धप्रवेशा अन्तर्भवनपतिता । ताम् । कर्तुं विधातुं अर्हसि योग्यो भवसि । क्रीडाशिखरिशिखरस्थः एव अन्तर्गृहनिवासां तां किन्नर कन्यकां दृष्टुकामः तस्मिन्नन्तर्गृहे मन्दोद्योतवतीं विद्युदुन्मेषरूपां स्वदृष्टि निक्षिपतादिति भावः ।
"
2
If she would not be found there, she, reduced to that state, would he dwelling in the inner apartment [of the house standing in the interior part of the garden ]. To see her, who is longed-for, secretly, it would deserve you to let your glance in the form of the flash of lightning, possessing very scanty brilliance, bearing resemblance to the gleaming of a row of fire-flies, entor the house.
आलोके ते निपतति पुरा सा बलिव्याकुला वा त्वत्सम्प्राप्त्यै विहितनियमान् देवताभ्यो भजन्ती ।