Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 291

१६६
[ पार्श्वाभ्युदये
pure heart of the Gambhira river, your self, under the guise of a reflected image also, naturally charming, would gain entrance.
तस्मादेवं प्रणयपरतां त्वय्यभिव्यञ्जयन्ती
लीलाहासानि विदधती सा धुनी शीकरोत्थान् । तस्मादस्याः कुमुदविशदान्यर्हसि त्वं न धैर्यामोघीकर्तुं चटुलशफरोद्वर्तनप्रेक्षितानि ॥ २६ ॥
अन्वयः - तस्मात् शीकरोत्थान् लीलाहासान् विदधती इव सा धुनी एवं त्वयि प्रणयपरतां व्यञ्जयन्ती ( भवेत् ) तस्मात् अस्याः कुमुदविशदानि चटुलशरोद्वर्तनप्रेक्षितानि धैर्यात् मोघीकर्तुं त्वं न अर्हसि ।
तस्मादित्यादि । तस्मात् ततः । स्वचेतसि प्रवेशप्रदानादित्यर्थः । शीकरोत्थान् निःसृताम्बुकणोत्पन्नान् । ' शीकरः सरले वाते निःसृताम्बुकणेषु च ' इति विश्वलोचने । लीलाहासान् । लीलायुक्ताः सविलासाः केलौ कृताः वा हासा : लीलाहासाः । तान् । विदधती इव कुर्वाणेव सा धुनी सा गम्भीराभिधाना नदी । एवं प्रोक्तप्रका - रेण त्वयि भवति प्रणयपरतां प्रेमपरत्वं व्यञ्जयन्ती आविर्भावयन्ती । भवेदिति शेषः । तस्मात् प्रेमपरत्वप्रकटीकरणात् अस्याः गम्भीराख्य सरितः कुमुदविशदानि । कुमुदानीव कमलानीव विशदानि धवलानि कुमुदविशदानि । कमलधवलानीत्यर्थः । 'विशदः पाण्डुरे व्यक्ति' इति विश्वलोचने । ' सामान्येनोपमानं ' इति सामान्यवाचिना विशदशब्देन सहोपमानभूतकुमुदशब्दस्य षसः कुमुदश फरोद्वर्तनप्रेक्षितयोर्वैशद्यस्य साधारणधर्मत्वात् । चटुलशफरोद्वर्तनप्रेक्षितानि । चटुलानि शीघ्रगतीनि शफराणां मत्स्यानामुद्वर्तनान्युल्लुण्ठितान्येव प्रेक्षितानि विलोकनानि । ' त्रिषु स्याच्चटुलं शीघ्रं - ' इति विश्वः । एतावतैव गम्भीरानद्यास्त्वय्यनुरागो व्यज्यते । धैर्यात् धाष्टर्थात् । औद्धत्यादिति भावः । मोघीकर्तुं विफलीकर्तुं । अमोघानि मोघानि विफलानि कर्तु मोघीकर्तुम् । चिचः । मोघस्तु निष्फले दीने ' इति विश्वलोचने । त्वं भवान् न अर्हसि न योग्यो भवति । धूर्तो मा भूत्वमिति भावः । एनां त्वयि रक्तां विहायान्यत्रारक्तायामारक्तो मा भूत्वमिति तात्पर्यम् ।
<
That river, expressing her whole-hearted love for you, therefore, as if giving out sportive smiles originating from the sprays, would, thus, manifest her love for you. You do not, therefore, deserve to