Parshvabhyuday

SR No.: 001704
Original Sutra Author: Jinsenacharya
Author: M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi
Total Pages: 844
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Mythology
File Size: 16 MB

Page 162

प्रथमः सर्गः ]
३९
6
6
(जै. वा. ) इति कः । ' अधीनोनिघ्न आयत्तः ' इत्यमरः । यद्वा वित्तं विभवः आसमन्तात् अतिशयेन निघ्नं दूरीभूतं यस्मात् सः । परिहृतवैभव इत्यर्थः । कामुकः । कामयते तच्छीलः कामुकः । 'लप्पत्पद्स्थाभूवृष्यकम्घमघ्नः उकञ् ' इत्युकञ् । कामीत्यर्थः । ध्यानव्याजात् ध्यानच्छद्मना । व्याजः साध्यापदेशयोः' इति विश्वलोचने । स्मरपरवशां कामवासनापरतन्त्रां काञ्चित् एकां विशिष्टां वल्लभां प्रियां रमणीं स्त्रियं स्मरति स्मृतिविषयतां नयति । ' स्म्रर्थदयेशां कर्मणि' इति तायाः शेषे विधानात् अन्यत्रार्थे कर्मणीत्रापि नायुक्ता । वा अथवा या सुदती | शोभना सुजाता वा दन्ता अस्याः इति सुदती | ' स्त्रियां खौ' इति खौ स्त्रियां दन्तस्य दतृ । ' ङयुगिदृन्नञ्चो:' इति ङी स्त्रियां । मया कमठचरेण दूषिता भ्रंशिता आसीत् अभवत् तां वसुंधराभिधानां तदीयां पत्नीं । मरुभूतिचरस्य पार्श्वस्येत्यर्थः । दिवसगणनातत्परां । दिवसानां गणना परिसङ्ख्यानं दिवसगणना । दिनपरिगणनमित्यर्थः । तत्र तत्परा आरक्ता । तां । ' तत्परे प्रसितासक्तौ ' इत्यमरः । शापावसानसमयः किमवधिः इति विचारासक्तेत्यर्थः । एकपत्नी पतिव्रतां परपुरुषगामीनीं वा । एकपत्नीव एकपत्नी । तां । न परमार्थतः एकपत्नीं अपि तु एकपत्नीसादृश्यं विभावयन्तीमित्यर्थः । परपुरुषगामिन्याः कथमेकपत्नीत्वम् ? या मया दूषितासीत्' इति कमठचरशम्बरासुरोक्त्या 2 " एकपत्नीम् इति तद्वचनमुपालम्भात्मकमवसेयम् । ( सपत्न्यादौ ' इति नादेशः । एकः पतिः यस्याः सा एकपत्नी । पतिव्रतेत्यर्थः । 'सती पतिव्रता साध्वी पतिवत्येकपत्न्यपि । मनस्विनी भवत्यार्या , - इति धनञ्जयः । यद्वा एकः इतरः अन्यः स्वपत्युः पतिः यस्याः सा एकपत्नी । परपुरुषगामिनीत्यर्थः । एकस्तु स्यात्रिषु श्रेष्ठे केवलेतरयोरपि इति विश्वलोचने । अत्र रूढार्थान्तराश्रयणं वसुन्धरायाः परपुरुषगामिनीत्वादिति विज्ञेयं । तस्याः कमठचरदूषित्वेऽपि मरुभूतिचराः पेक्षया पातिव्रत्यं सम्भवतीत्ययुक्तं मरुभूतिचरस्यापि तत्कुशीलसेवनविज्ञानाविरहात् । अज्ञातं परैः न ज्ञातं यथा स्यात् तथा । अवश्यं निश्चयेन । ' अवश्यं निश्चये द्वयं इत्यमरः । स्मरति ध्यानविषयतां नयति । जातरूपधारिणोऽस्य परित्यक्तैश्वर्यत्वात् कस्याश्चिद्वल्लभायाः स्त्रिय एव स्मरणेन भाव्यं । सा च मद्दूषिता वसुन्धरैवेति कमठचरयक्षाभिप्रायः ।
6
C
,
,
This one, who is a libidinous one and who has renounced property completely, is engrossed, under the pretence of meditation, in surely remembering a certain beloved lady who is overcome with passion or he is remembering secretly that lady, spoiled by me formerly, possessing beautiful teeth, having a person other than