________________
३६८ ]
खवगसेढी
[ गाथा-१९६ एवं विशेषहीनक्रमेण तावद् ददाति , यावच्चरमसूक्ष्मकिट्टिः । यदवादि कषायप्राभृतचूर्णी-"सुहुमसांपराइयकिटोसु पढमसमये दिजमाणगस्स पदेसग्गस सेटिपरूवणं वत्तहस्सामो । तं जहा-जहणियाए किट्टीए पदेसग्गं बहुअं । बिदियाए विसेसहीणमणंतभागेण । तदियाए विसेसहीणं । एवमणंतरोवणिधाए गंतूण चरिमाए सुहुमसांपराइयकिटीए पदेसग्गं विसेसहोणं ।” इति ।
पूर्वार्धस्थं 'देइ दलं ति पदव्यमुत्तरार्धेऽप्यनुवर्तते । लोभद्वितीयसंग्रहकिलोभतृतीयसंग्रहकिटेश्चावान्तरकिट्टयो बादरकिट्टय उच्यन्ते । तत्र 'बादरपढमाअ' ति 'बादरप्रथमायां' चरमसमकिट्टितो लोभतृतीयसंग्रहकिद्विप्रथमावान्तरकियामित्यर्थः, 'असंख्यगुणोनम' असंख्येयगुणहीनं दलं ददाति । तत उपरितनीषु च वादरकिट्टिषु 'विशेषोनं' विशेषहीनं यथाक्रमं निक्षिपति । यदवाचि कषायप्राभूतचूर्णी-"चरिमादो सुहुमसांपराइयकिट्टीदो जहण्णियाए बादरसांपराइयकिट्टीए दिजमाणगं पदेसग्गमसंखेजंगुणहीणं । तदो विसेसहीणं ।" इति । इदमत्र हृदयम्-सूक्ष्मकिट्टिकरणाद्धाप्रथमसमये चरमसूक्ष्मकिट्टितोऽसंख्येयगुणहीनं दलं लोमतृतीयसंग्रहकिटेः प्रथमपूर्वावान्तरकिट्टी प्रक्षिपति, ततोऽनन्तभागेन हीनं द्वितीयपूर्वावान्तरकिट्टौ प्रक्षिपति । ततोऽपि विशेषहीनं तृतीयपूर्वावान्तरकिट्टौ प्रक्षिपति, एवं विशेषहीनक्रमेण तावत् प्रक्षिपति, यावल्लोमतृतीयसंग्रहट्टियपूर्वावान्तरकिट्टिरप्राप्ता भवति, ततोऽपूर्वावान्तरकिट्टावसंख्येयगुणं दलं प्रक्षिपति । ननु प्रस्तुतग्रन्थे कषायमाभतचूर्णी च बादराऽपूर्वावान्तरकिट्टीनां निवृत्तिस्तासु च दलनिक्षेपो नोक्तः, तत्र तु बादरकिट्टिषु विशेपहीनक्रमेण दलनिक्षेपः प्रतिपादितः, न त्वन्तरे निर्वय॑मानायामपूर्वाऽवान्तरकिट्यामसंख्येयगुणः, अतो-ऽनुक्तो दलनिक्षेपः प्रामाणिको भवितुं नार्हति ? इति चेत् , मैवम् , यतः किट्टिवेदनाद्धाप्रथमसमये प्रकृतग्रन्थे कषायप्राभतचूर्णी च वेद्यमानसंग्रहकिट्टित इतरसंग्रहकिट्टावपूर्वावान्तरकिट्टीनां निवृत्तिस्तासु च दलनिक्षेपोऽभिहितः । ततः किट्टिवेदनाद्धाशेषसमयेष्वनुक्तोऽप्युक्तो ज्ञातव्यः, अप्रतिषेधात् । उक्तार्थस्य च पुनः कथने ग्रन्थगौरवं परित्यज्य फलविशेपान्तराऽसंभवः । न च किट्टिवेदनाद्धाप्रथमसमयप्रवर्तमानप्ररूपणायाः शेषसमयेष्वप्रतिषेधेऽपि किट्टिवेदनाद्धायां सूक्ष्मकिट्टिकरणाद्धाप्रथमसमयतः प्रभृत्यपूर्वावान्तरकिट्टयो न निर्वय॑न्ते, दलनिक्षेपस्य बादरकिट्टिषु विशेषहीनक्रमेण विहितत्वादिति वाच्यम् , दलनिक्षेपस्य सामान्यतो विशेषहीनक्रमेणविहितत्वेन तथाऽनिष्टत्वात् । कथमेतदवसीयते ? इति चेत् , उच्यते--तृतीयसंग्रहकिट्टो संक्रम्यमाणदलतः सूक्ष्मकिट्टिषु संख्यातगुणं दलं संक्रम्यते, तच्च दर्शितं दिनवत्यधिकशततमगाथया । तेन सूक्ष्मकियां संक्रम्यमाणदलतस्तृतीयसंग्रहकिट्टो संक्रम्यमाणदलं संख्यातगुणहीनं जायते, तथा लोभतृतीयसंग्रहकिट्टयवान्तरकिट्टयोऽपि सूक्ष्मकिट्टितः संख्यातगुणहीना भवन्ति, लोभतृतीयसंग्रह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org