Page Text
________________
५४२ ]
[ स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते
હિંસા કરનારા સંસારમોચકોની પણ હિંસા ધર્મરૂપ અને નિર્દોષ હોવાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થાય. [૧૨૩૩] કદાચ તમે કહેશો કે સંસારમોચકોનું વચન યથાર્થ વચન નથી, તો અમે પૂછીએ છીએ કે વૈદિકવચન યથાર્થ છે એમાં પ્રમાણ શું ? લોક જ પ્રમાણ છે એમ નહિ કહી શકાય. કારણ કે પ્રમાણશાસ્ત્રમાં લોકને પ્રમાણ કહ્યો નથી. પ્રમાણશાસ્ત્રમાં છ પ્રમાણો કહ્યા છે. તેમાં લોકનો નિર્દેશ નથી. એથી લોકને પ્રમાણ માનવામાં પ્રમાણની છ સંખ્યા સાથે વિરોધ આવે. તથા લોકમાં વેદવચનની પ્રામાણિકતા વિષે વિસંવાદ પણ છે=‘વેદવચન પ્રમાણ છે’” એવી એક વાક્યતા પણ નથી. [૧૨૩૪] अह पाढोऽभिमउच्चि, विगाणमवि एत्थ थोवगाणं तु ।
इत्थंपि णप्पमाणं, सव्वेसि विदंसणाओ उ ॥ १२३५ ॥
वृत्ति:- 'अथ पाठोऽभिमत एव' लोकस्य प्रमाणमध्ये, षण्णामुपलक्षणत्वात्,' विगानमप्यत्र'वेदवचनाप्रामाण्ये 'स्तोकानामेव' लोकानामित्येतदाशङ्क्याह-'अत्रापि' - एवं कल्पनायां 'न प्रमाणं, सर्वेषां' लोकानां 'अदर्शनाद्', अल्पबहुत्वे निश्चयाभावादिति गाथार्थः || १२३५ ॥
હવે તમે કહેશો કે (લોક પ્રમાણ તરીકે પ્રસિદ્ધ હોવાથી) પ્રમાણશાસ્ત્રમાં છ સંખ્યાના ઉપલક્ષણથી લોકનો ઉલ્લેખ ઈષ્ટ જ છે. તથા વેદવચનની પ્રામાણિકતામાં વિસંવાદ થોડાક જ લોકોમાં છે, તો અમે કહીએ છીએ કે આવી (પ્રમાણશાસ્ત્રમાં છ સંખ્યાના ઉપલક્ષણથી લોકનો ઉલ્લેખ ઈષ્ટ જ છે એવી) કલ્પનામાં કોઈ પ્રમાણ નથી. તથા બધા લોકોને જોઈ શકાતા નથી (= બધા લોકોના વિચારો જાણી શકાતા નથી). એટલે વેદની પ્રામાણિકતા વિષે થોડા લોકોનો વિસંવાદ છે કે ઘણા લોકોનો વિસંવાદ છે એમ અલ્પ-બહુત્વનો નિર્ણય થઈ શકતો નથી. [૧૨૩૫] किं तेसि दंसणेणं, अप्पबहुत्तं जहित्थ तह चेव ।
सव्वत्थ समवसेअं, णेवं वभिचारभावाओ ॥ १२३६ ॥
वृत्ति:- 'किं तेषां' सर्वेषां लोकानां 'दर्शनेन ?, अल्पबहुत्वं यथाऽत्र' - मध्यदेशादौ वेदवचन- प्रामाण्यं प्रति ' तथैव सर्वत्र' क्षेत्रान्तररेष्वपि 'समवसेयं', लोकत्वादिहेतुभ्य इत्याशङ्क्याह-'नैवं, व्यभिचारभावात्' कारणादिति गाथार्थः || १२३६ ॥
एतदेवाह
अग्गाहारे बहुगा, दीसंति दिआ तहा ण सुद्दत्ति ।
णय तद्दंसणओ च्चि, सव्वत्थ इमं हवइ एवं ।। १२३७ ॥
वृत्ति:- 'अग्राहारे बहवो दृश्यन्ते 'द्विजाः ' ब्राह्मणा' स्तथा न शूद्रा इति' ब्राह्मणवद् बहवो दृश्यन्ते, 'न च ' तद्दर्शनादेव' अग्राहारे बहुद्विजदर्शनादेव 'सर्वत्र' भिल्लपल्ल्यादाव' प्येतद्भवति एवं ' - द्विजबहुत्वमिति गाथार्थः || १२३७ ॥
કદાચ તમે કહેશો કે બધા લોકોને જોવાનું શું કામ છે ? મધ્યપ્રદેશ વગેરેમાં વેદવચનની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001651 |
| Book Title | Panchvastukgranth Part 2 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 402 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Religion, & Principle |
| File Size | 8 MB |