________________
२७८
[काव्यानुशासनम् अत्र मदोदयस्य लक्षणेऽपि स्वाभाविकविभ्रमाणामुत्कर्षविवक्षया लक्षणस्यायोग उक्तः एवम्
एंतो वि ण सच्चविओ जीसे पसरंतपल्लवारुणराओ। मज्जणतंबेसु मओ तह मयतंबेसु लोअणेसु अमरिसो ॥५७६॥ इति
[स.कं. ३.१२६ पृ. ३७२] अयोगस्य व्यत्ययो योगश्चतुर्थी । यथा
पश्चात् पर्यस्य किरणानुदीर्णं चन्द्रमण्डलम् । प्रागेव हरिणाक्षीणामुदीर्णो रागसागरः ॥५७७।।
काव्यादर्श २.२५७] __ अत्रानुद्गते चन्द्रे रागसागरवृद्धरयोगेऽपि चन्द्रस्योद्दीपनविभावतातिशयप्रतिपादनार्थं योग उक्तः । यथा वा
पुराणि यस्यां सवराङ्गनानि वराङ्गना रूपपुरास्कृताङ्गयः । रूपं समुन्मीलितसद्विलासमस्त्रं विलासाः कुसुमायुधस्य ॥५७८।।
[नवसाहसाङ्कचरित १.२२] तथा
न तज्जलं यत्न सुचारुपङ्कजं न पङ्कजं तद् यदलीनषट्पदम् । न षट्पदोऽसौ कलगुञ्जितो न यो
न गुञ्जितं तन्न जहार यन्मनः ।।५७९।। [भट्टि० २.१९] अत्र वराङ्गनादीनां पङ्कजादीनां च निःशेषतया पुरजलादिव्याप्तेरयोगेऽपि योग उक्तः । यथा वा
उदयति विततोर्ध्वरश्मिरजावहिमरुचौ हिमधाम्नि याति चास्तम् । वहति गिरिरयं विलाम्बिघण्टाद्वयपरिवारितवारणेन्द्रलीलाम् ॥५८०||
[शिशुपालवध ४.२०] अत्र वारणेन्द्रलीला गिरिर्वहतीत्यसंबन्धेऽपि संबन्धः यद् वा गिरिवारणेन्द्रगतयोर्लीलयोर्भेदेऽप्यैक्यमध्यवसितमिति । यथा वा
दिवमप्युपयातानामाकल्पमकल्पमनल्पगुणगणा येषाम् । रमयन्ति जगन्ति चिरं कथमिव कवयो न ते वन्द्याः ॥५८१॥
[रुद्रट ९.६] अत्र दिवङ्गतकविगुणानां रमणायोगेऽपि योग उक्तः । तथा
हृदये चक्षुषि वाचि च तव सैवाभिनवयौवना वसति । वयमत्र निरवकाशा विरम कृतं पादपतनेन ॥५८२।।
[रुद्रट ९.८]
३०
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
