________________
२०४
[काव्यानुशासनम्
द्विषजयस्य हि नयमूलत्वं स्थितं दण्डनीतौ । कामशास्त्रविरुद्धत्वम्, यथा
तवोत्तरौष्ठे बिम्बोष्ठि दशनाङ्को विराजते ॥४१४॥
उत्तरौष्ठमन्तर्मुखं नयनान्तं च मुक्त्वा चुम्बनवद्दशनरदनस्थानानीति हि कामशास्त्रे स्थितम् । मोक्षशास्त्रविरुद्धत्वम्, यथा
'देवताभक्तितो मुक्तिर्न तत्त्वज्ञानसम्पदः' ॥४१५॥
एतस्यार्थस्य मोक्षशास्त्रेऽस्थितत्वाद्विरुद्धत्वम् । - त्यक्तपुनरत्तत्वम्, यथा'लग्नं रागावृताङ्ग्याः ' (पृ. १४४) ॥४१६॥ [
] इति। अत्र विदितं तेऽस्त्वित्युपसंहतोऽपि तेनेत्यादिना पुनरुपात्तः । क्वचिद्गुण:
शीतांशोरमृतच्छटा यदि कराः कस्मान्मनो मे भृशं
संप्लृष्यन्त्यथ कालकूटपटलीसंवाससं दूषिताः । 1. किं प्राणान्न हरन्त्युत प्रियतमासंजल्पमन्त्राक्षरैरक्ष्यन्ते किमु मोहमेमि हहहा नो वेधि कामे गतिः ॥४१७॥
[अभिनवगुप्तस्य] अत्र ससन्देहालङ्कारस्त्यक्त्वा त्यक्त्वा पुनरुपात्तो रसपरिपोषाय । ____परिवृत्तौ विनिमयितौ नियमानियमौ सामान्यविशेषौ विध्यनुवादौ च यत्र । तद्भावस्तत्त्वम् । तत्र परिवृत्तो नियमोऽनियमेन, यथा
यत्रानुल्लिखिताक्षमेव निखिलं निर्माणमेतद्विधेरुत्कर्षप्रतियोगिकल्पनमपि न्यक्कारकोटिः परा।
याताः प्राणभृतां मनोरथगतीरुल्लञ्च यत्सम्पद(स्तस्याभासमणीकृताश्मसु मणेरश्मत्वमेवोचितम्)॥४१८॥
अत्रच्छायामात्रमणीकृताश्मसु मणेस्तस्याश्मतैवोचिता इति नियमे वाच्ये तस्याभास इत्यनियम उक्तः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
