________________
१८८
[काव्यानुशासनम्
अथ
‘स्मृतिभूः स्मृतिभूर्विहितो येनासौ रक्षता (त्) क्षतायुष्मान्' ॥३६३||
इत्यादावव्यहितत्वेऽपि दृश्यते । ५ तर्हि, अत्रैव भिन्नविभक्तिकानां सोऽस्त्वित्यलम् । यथा वा
किं लोभेन विलचितः स भरतो येनैतदेवं कृतं मात्रा स्त्रीलघुतां गता किमथवा मातैव मे मध्यमा। मिथ्यैतन्मम चिन्तितं द्वितयमप्यार्यानुजोऽसौ गुरुः
माता तातकलत्रमित्यनुचितं मन्ये विधात्रा कृतम् ॥३६४॥ [उदात्तराघवे] १० अनार्यस्येति तातस्येति च वाच्यम् । न त्वनयोः समासे गुणीभावः कार्यः । एवं समासान्तरे-ष्वप्युदाहर्यम् । विरुद्धबुद्धिकृत्त्वं पदस्य, यथा
गोरपि यद्वाहनतां प्राप्तवतः सोऽपि गिरिसुतासिंहः ।
- सविधे निरहङ्कारः पायाद्वः सोऽम्बिकारमणः ॥३६५।। अत्राम्बिकाया गौर्या रमण इति विवक्षितं मातृरमण इति तु विरुद्धां धियमुत्पादयति । तथा
सहस्राक्षैरङ्गैर्नमसितरि नीलोत्पलमयी। मिवात्मानं मालामुपनयति पत्यौ दिविषदाम् ।
जिघृक्षौ च क्रीडारभसिनि कुमारे सहगणै
हसन् वो भद्राणि द्रढयतु मृडानीपरिवृढः ॥३६६॥ अत्र मृडानीपरिवृढ इति मृडान्याः पत्यन्तरे प्रतीतिं करोति । २० तथा
चिरकालपरिप्राप्तिलोचनानन्ददायिनः । कान्ता कान्तस्य सहसा विदघाति गलग्रहम् ॥३६७।।
२५
अत्र कण्ठग्रहमिति वाच्यम् । वाक्यस्य यथा
अनुत्तमानुभावस्य परैरपिहितौजसः । अकार्यसुहृदोऽस्माकमपूर्वास्तव कीर्तयः ॥३६८॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
