Tilakmanjari

SR No.: 001574
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanpal Mahakavi
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1991
Total Pages: 474
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Literature, & Story
File Size: 11 MB

Page 324

तिलकमअरीटिप्पनकद्वयम् |
शा०टि० शृङ्ग जलक्रीडापात्र शिखर च ।
सुहृद्गणः1 मित्रवृन्द सुहृत्प्रमथश्च । [देवीसमेतः] देव्यः स्वभार्याः, देवी गौरी च । मन्युः कोपः ।
कापिशायनं मद्यम् । कार्यासनं धर्माधिकरणम् । विग्रहः शरीरम् । किंवदन्ती जनवार्ता ।
४) अनन्तः नागराजः, अनन्ताः अपर्यन्ताः; [अतिमहासागरः] अतिशयबृहत्समुद्रः, अन्यत्र रतिरेव महासागरः, सुखमेव निद्रा, अन्यत्र सुखहेतुर्निद्रा ।।
कुसुमेषु पुष्पेषु, रसे आर्द्रतायाम् , अन्यत्र कुसुमेषुरसे कामरागे । वैराग्ये विरक्त त्वे विगतरागतायां [च] । श्रुतिधर्मेण वेदधर्मेण ।।
मूले आदौ जटायां च । शरवणं [मुञ्जवनं]; कुमारस्य स्कन्दस्य, [उत्पत्तिकारणभावम् ] उत्पत्तिकारण त्वं [प्रतिपद्यमानं] अन्यत्र कुमारस्य पुत्रस्य; पुष्पं कुसुमम् आत्तव च । सुतविभक्तभूभागान् पुत्रविभागस्थापितधराप्रदेशान् , अन्यत्र सुता इव ये वयः पक्षिणः, तैः सेवितधराप्रदेशान् । वंशः अन्वयो वेणुश्च । ५) द्वितीया भार्या, द्वितीया तिथिश्च । [हृदिस्थेन] हृद् हृदयं चित्तं च ।
ता०टि० श्रीवायां मइनमे' [२। १०४] । अवाञ्चि वदनानि । मुखप्रहित० मुखाना प्रहितानि प्रेपितानि । तरलायन्ते भास्वरायन्ते; यदनेकार्थः-'तरलं भास्वरे चले । हारमध्यमणो' [३।६८९] चापि । तासां प्रजानाम् । उवाह धृतवान् ।
४)अनन्तभोगः वासुकिः । अतर्किता अचिन्तित० । आत्मजः पुत्र. पल्लवस्य राज्ञः । वैराग्ये विगतरागत्वे । धर्मवासना तया । भूत्वा स्थित्वा । अनुपयुक्तशक्तिना अनुपयोगिबलेन । प्रयाता गच्छता । मूले प्रारम्भे बुन्ने च । काशः 'काशोऽपि बुध्ने । कुमारः कार्तिकेयः, पुत्रश्च । सुतविभक्तभूभागान् सुताः पार्थिवाः तैः विभक्ता आश्रिता भूभागा येषां तान् । यदनेकार्थ०-'सुतः पुत्रे नृपे' (२।२१६) अपि च अतिकान्तपार्थिवान् गतपूर्वजान् ! वंश अन्वयो, वेणुश्च ।
५) द्वितीया कलत्रम् ; 'द्वितीयोढा कलत्रम्' इति वचनात (अनेकार्थ०, 'द्वितीया तिथिगेहिन्योः' ॥३।५१९।। त्रिकाण्डशेषः-'द्वितीया तिथिभित्पत्न्योः ' ॥३।३।१५।।) विलास
(I) S drops द् in सुहृद्गणः. (2) BSC drop १०. (3) B' रक्तत्वे ; BSC रक्तविगतरा गतायाम्. (4) BT उत्पत्तिकारणम् ।