________________
બાર
૮. સમતાની પરાકાષ્ઠા અને સામર્થ્યોગ.
એક આત્મા નિત્ય છે અને તે બીજા આત્માઓથી સદા ભિન્ન તે છે જ પણ તે પિતાના જ્ઞાનાદિ ગુણોથી પણ અભિન્ન છે, કૂટસ્થ છે. આવા સ્વરૂપે થતા આત્મા અંગેના ચિતનથી જેનું મન આ મસ્મરણતાવાળું બન્યું હોય તેની સમતા સાચેજ પરાકાષ્ટાને પામેલી છે. શાસ્ત્રની પ્રવૃત્તિ તે માત્ર દિશાસૂચન કરી દે, આંગળી ચીંધીને રસ્તો બતાવી દે. તેથી આગળ તે ન વધે, પછી સિદ્ધિપદ તે સમતાને સ્વાનુભવરૂપ સામગ જ પ્રાપ્ત કરી આપે.
૯. મન:શુદ્ધિ- એ જ સામ્યવસ્થા.
સામ્યવસ્થા જ વાસ્તવિક રીતે મન શુદ્ધિ છે. સામાયિકને પણ આ અર્થ છે. સાધુજીવન એક પ્રકારનું સામાયિક જ છે. તે પણ તેમાં સામ્યની વિશેષ સાધનાની અપેક્ષા રહે છે. આ કારણે ઉપાધ્યાયજી શ્રી યશોવિજયજી કહે છે કે
નુત્ત રાખ્યમુપૈતિ ચોf” યોગીજન (શ્રમણ-સાધુ) વિશેષ સામ્યને અનુભવ કરે છે.
૧૦. માનસિક સમાધિ.
વિષમતાના અનેક હેતુ છે. સુખ-દુઃખ, માનાપમાન, સંગ-વિયેગ વગેરે વગેરે. જ્યાં સુધી આ પ્રમાણે દ્વન્દ્રના માપદંડ રખાય ત્યાં સુધી જાત જાતના નાનામોટા વિગ્રહ થવાના જ. આ માપદંડ બદલાય ત્યારે માનસિક સમાધિ રહે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
