________________ ઢાળ 4/18 (ચાર નિક્ષેપ વડે કેમ ધ્યાનાધિરૂઢ થવું?) મૂળ: નામ સ્થાપના દ્રવ્યને ભાવ, છઉમ પડિ કેવલ સિદ્ધભાવ. ભ.૧૮ ટબે— વલિ તેહિ જ સ્વરૂપ કહઈ છઈ. નામ 1, થાપના 2, દ્રવ્ય 3, કેવલ ભાવ 4 - એ પ્યારનઈ છદ્મસ્થ પ્રતિમા કેવલી અનઇ સિદ્ધભાવ ધાનાધિરૂઢ હેતે ભાવઈ...૧૮ શબ્દાર્થ છઉમ ... છદ્મસ્થ અવસ્થા. પડિમ ... પ્રતિમા. કેવલી અવસ્થા. સિદ્ધ ... સિદ્ધ અવસ્થા. કેવલ ભાવાર્થ - તે જ સ્વરૂપની અર્થાત્ ધ્યાનસ્વરૂપની વાત બીજી રીતે કહે છે–તે નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ એ ચાર નિક્ષેપ વડે. નામ ધ્યેય તે વીતરાગ દેવની છસ્થ અવસ્થા, સ્થાપના દશેય તે તેમની પ્રતિમા, દ્રવ્ય ધ્યેય તે કેવલી અવસ્થા અને ભાવ દયેય તે તેમની સિદ્ધ અવસ્થા છે. આવી રીતે ધ્યાનધિરૂઢ થઈને સાધકે ભાવવું...૧૮ * આ અંગે નીચે પ્રમાણે ઉલેખ પ્રાપ્ત થાય છે. નામધ્યેય, સ્થાપના ધ્યેય, દ્રવ્યય અને ભાવય એમ બેય ચાર પ્રકારનું છે અધ્યાત્મના જાણકાર મહાત્માઓએ એનું (ચતુર્વિધ થેનું) ભેગું અથવા પ્રત્યેકનું જુદું જુદું ધ્યાન કરવું જોઇએ. હાસ્ય-અભિધેય પદાર્થના વાચક શબ્દને નામ અને પ્રતિમાને સ્થાપના કહેવાય છે. ગુણ અને પર્યાયવાળ તે દ્રવ્ય છે, અને ગુણ અને પર્યાય તે ભાવ છે. 99-100 તવાનુશાસન પૃ. 27 S Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
