Dhyanavichar

SR No.: 001519
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhadrankarvijay
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal
Publication Year: 1990
Total Pages: 384
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Dhyan, Yoga, & Articles
File Size: 22 MB

Page 52

૪૭
પ્રશસ્ત મન, વચન અને કાયાનો પ્રયોગ કરનાર શ્રી તીર્થકર ભગવંતે જેમ યોગી કહેવાય છે, તેમ જે ગીતાર્થ મુનિવરે ઉત્સર્ગ અને અપવાદને જાણે છે અને તે મુજબ યથેચિત પ્રવૃત્તિ કરે છે, તેમને પણ યોગી' જાણવા
“#cવસૂવ-નિર્યુક્તિ' : જાથા નં. ૫૮ વિ ૧૬૦ 'बाहिरजोगविरहिओ, अभितरझाण-जोगमल्लीणो ।
તમિમ ફેર–ાજે, અમૂઢસનો ચચર્ હું એ પથ ” બાહ્ય–ગ વ્યાપારથી રહિત અને અત્યંતર ધ્યાન-એગમાં લીન બનેલ મુનિ તથી પ્રકારના દેશ અને કાળમાં આત્મજાગૃતિ–પૂર્વક પોતાના દેહનો ત્યાગ કરે છે
महागरा आयरिआ मेहसी, समाहिजोगे सुअसीलबुद्धिए ।
संपाविउकामे अणुत्तरांइ, आराहए तोसइ धम्मकामी ॥९-१-१६।। સમધિયો –ધ્યાનવિશેઃ
આચાર્ય જ્ઞાનાદિ ગુણરત્નની માટી ખાણ છે, સમાધિયોગથી (વિશિષ્ટ સ્થાનથી) શ્રુતજ્ઞાનથી, સદાચારથી અને બુદ્ધિથી મોક્ષની ઈચ્છાવાળા છે. એવા આચાર્યને અપૂર્વ જ્ઞાનાદિગુણ મેળવવાની ઈચ્છાવાળે અને કર્મની નિર્જરાને ઈચ્છતે મુનિ વિનય વછે તેમને આરાધે સંતોષ પમાડે.
श्री दशवैकालिक सूत्र; हारिभद्रीयवृत्ति सज्झायसंजमतवे बेआवच्चे अ झाणजोगे अ । जो रमइ नो रमइ असंजभम्मि सो वच्चई सिद्धिं ॥३६६।।
શાસ્ટિસૂત્ર નિયુ—િ સ્વાધ્યાય, સંયમ, તપ, વૈયાવૃત્ય અને ધ્યાન–વેગમાં જે રમે છે અને અસંયમમાં જે રમતો નથી તે સિદ્ધિને વરે છે.
–રતિવાય ચૂલિકાપ્રસ્તુત “દયાન–વિચાર માં નિર્દિષ્ટ ૯૬ પ્રકારના કરણગ અને ૯૬. પ્રકારના ભવનયોગ વિશિષ્ટ ધ્યાનજન્ય અને ઉત્તરોત્તર પ્રકષ પામતી સમાધિના દ્યોતક યોગે છે. આ ૬ પ્રકારના યોગોના નિરૂપણ માટે તેના આધારરૂપે પ્રથકારે પોતે નેલી “તો શિરિર્ચ થમો.”
આ ગાથામાં પ્રયોજાયેલો પ્રથમ “ગ” શબ્દ સમાધિનો જ ઘાતક છે. તે આ ગ્રન્થના અધ્યયન, મનનથી સારી રીતે જાણું શકાય છે અને તેથી એ સ્પષ્ટપણે પૂરવા થાય છે કે જેનદર્શનમાં “ગ” શબ્દ સમાધિના અર્થમાં પણ પ્રયુક્ત થયેલ છે.. પૂશ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ આગમશાસ્ત્રોના ઊંડા અભ્યાસી, તેમજ આગમશાસ્ત્રો પ્રતિ અનન્ય આદર, શ્રદ્ધા અને સમર્પણભાવ ધરાવનારા એક મહાન યોગદ્રષ્ટા