________________
૫૦
અધ્યાત્મપત્રસાર - તેનો ઉત્તર જોતાં શમ, દમ, દાન, અધ્યયન – જે ભક્તિહીન હોય તે તે વૃથા છે; પણ સ્તવનાને વૃથા કહી નથી. સ્તવનાને વૃથા કહેવાનું તાત્પર્ય ત્યાં નીકળતું નથી. ભકિતશૂન્ય દાન અધ્યયનાદિને નિષ્ફળ ગણવેલ છે. તેથી તે પ્રશ્રન તેટલે સુધારે માગે છે. જિનવરેન્દ્રો બધિ આપે છે ખરા?
એ પ્રશ્નને જે ઉત્તર લખે છે તેમાં નીચે મુજબ સુધારે કરી શકાય:
ઉત્તરઃ જિનવરેન્દ્રોની શ્રેષ્ઠભકિતથી છ બેધિલાભને પ્રાપ્ત કરે છે. તેથી તેમની ભકિત-સ્તવના દ્વારા મળતી વસ્તુ તેમણે જ આપી કહેવાય. અહીં “ગબિન્દુ” (હરિભદ્રસૂરિ)ના નીચેના શ્લોક અને તેની ટીકાના પાઠની સાક્ષી આપી શકાય :
'गुणप्रकर्षरूपो यत्सर्वैर्वन्द्यस्तथेष्यते। સેવાતિરાજ: શ્ચિતવા તથા ”
(ગબિન્દુ, લેક: ૨૯૮). અથ–સર્વ મુમુક્ષુઓ વડે વંદન કરાયેલા તે પ્રકારે જ્ઞાનાદિ પ્રકષ્ટગુણવાળા તે મનાય છે. જિનેશ્વરાદિનાં સ્તવન, પૂજન, વંદન, ધ્યાનાદિ ક્રિયાઓ સ્વગ તથા અપવર્ગનાં ફળને આપનારી બને છે. - સ્તવનાદિ ક્રિયાઓ કરનારને ફળ આપનારી કહી છે. તો પણ આ ક્રિયાઓનું આલંબન -સ્વામીત્વ તે શ્રીજિનેશ્વરદેવનું જ છે તેથી તે કિયા કરવાના ફળને લાભ થાય છે.
તેમનું (પાર્શ્વનાથનું) આદેયનામકમ અન્ય સર્વ તીર્થકર કરતાં ઉત્તમ કેટિનું અતિશય શ્રેષ્ઠ હતું. આમાં “અન્ય તીર્થકરે કરતાં એ શબ્દ કાઢી નાખવું જોઈએ. બધા તીર્થકરોને ગુણપ્રકષ અને પુણ્યપ્રકર્ષ સરખો માને છે. પુરુષાદાનીય વિશેષણ માટે બીજો કોઈ હેતુ શોધી કાઢ જોઈએ. જેમ બાષભદેવ તથા વર્ધમાન સ્વામીનું આલંબન તપવૃદ્ધિ માટે, શાંતિનાથ ભગવાનનું શાંતિ માટે, નેમિનાથ ભગવાનનું બ્રહ્મચર્ય માટે, તેમ વિનવિટારણ માટે પાર્શ્વનાથનું આલબન શ્રેષ્ઠ ગણાય છે. દશ ભાવોમાં પ્રાણાંત ઉપસર્ગો વખતે પણ તેમણે સમતાભાવ કેળવ્યું છે અને ઉત્તરોત્તર અધિક આત્મવિકાસને પામ્યા છે તેથી ઉપસર્ગોને જીતનારા અને જીતાવનારા છે – એ હેતુ મુખ્ય કહી શકાય. તેમના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
