________________
२६२
[ स्वोपशवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते મૂલક એમ કહીને સૂત્રોને અભ્યાસ યોગવહનદિ વિધિ પૂર્વક કરવાનો છે એમ orgeयु छे.
પ્રાયશ્ચિત્તાદિપ્રદાન અને સૂત્રગ્રહણ ચારિત્રક્રિયાથી જ હોવાથી ઉત્સર્ગથી સાધુઓ જ ભાવથી પરમાર્થથી વ્યવહારી છે. કારણ કે ફલથી અને હેતુથી વ્યવહાર સાધુભાવમાં પર્યવસાન પામે છે. અર્થાત્ વ્યવહારને જે હેતુ છે અને વ્યવહારનું જે ફળ છે તે અંતે તે સાધુભાવમાં પરિણમે છે. સાધુભાવમાં આવવા માટે વ્યવહાર છે. એટલે વ્યવહારને હેતુ સાધુભાવ છે. વ્યવહારથી સાધુ માવ આવે છે માટે વ્યવહારનું ફળ પણ સાધુભાવ છે. અપવાદથી તે સંવિગ્ન પાક્ષિક પણ આવે (=ભાવ વ્યવહારી) જ છે. યથાયોગ્ય ઉત્સર્ગ અને અપવાદના ફલમાં બહુ વિષમતા ફેર નથી. આ વિગત બુદ્ધિશાળીया वियावी. [१६४] व्यवहारिप्ररूपणासिद्धतां प्ररूपयन् व्यवहर्त्तव्यप्ररूपणां प्रतिजानीते
एवं मुओवएसा, ववहारिपरूवणा कया लेसा ।
ववह रिअव्वपरूवणमित्तो अ कमागयं वुच्छं ॥१६५॥ 'एवं'इति । एवं श्रुतोपदेशात् एषा व्यवहारिप्ररूपणा लेशात्कृता । इतश्च क्रमागतां व्यवहर्तव्यप्ररूपणां वक्ष्ये ॥ ६६५ ॥
श्रीन हा व्यवतव्य ५० ५।વ્યવહારનું વર્ણન પૂર્ણ થયું એમ જણાવવા પૂર્વક વ્યવહર્તવ્યના વર્ણનની પ્રતિજ્ઞા કરે છે –
આ પ્રમાણે શાસ્ત્રમાં કહ્યા મુજબ આ વ્યવહારી પ્રરૂપણ થોડી કરી. હવે કમથી આવેલ વ્યવહર્તવ્યની પ્રરૂપણ કહીશ. [૧૬]
तत्र व्यवहर्त्तव्या अपि नामस्थापनाद्रव्यभावभेदाच्चतुर्दा । तत्र नामस्थापने प्रतीते । द्रध्यध्यवहर्तव्या अप्यागमतो नोआगमतोऽपि शशरीरभव्यशरीररूपाः प्रतीता एव । तद्वयतिरिक्ता अपि लौकिकलोकोत्तरभेदेन द्विधा । भावव्यवहर्तव्या अपि लौकिकलोकोत्तरभेदेन 'नोआगमतो द्विधैवेति तत्र लौकिकानेव द्रव्यतो भावतश्चाह----
लोए चोराईआ, णिज्जूढा तह य हुंति दबम्मि ।
ववहरिअव्वा वंका, उज्जू पुण होति भावम्मि ॥१६६॥ 'लोएत्ति । लोके चौरादयो द्रव्ये व्यवहर्त्तव्या भवन्ति, आदिना पारदारिकघातकादिपरिग्रहः । ते हि चौर्यादिकं कृत्वाऽपि न सम्यक् प्रतिपद्यन्ते, बलात्प्रतिपाद्यमाना अपि च न भावतो विशोधिमिच्छन्तीति । न केवलं चौरादयो द्रव्यव्यवहर्तव्याः किन्तु ये 'नियूढाः' धिग्जातीयैः शूद्रगृहभोजनब्रह्महत्यामातापित्रादिघातपातकैरसंभाष्याः कृतास्तेऽपि यदि स्वदोष
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org