________________
२५६]
[ स्वोपशवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते उत्तरमाह
सोवाहणेण पाएण पडिहओ ति य कउत्तरु व्व गरो ।
गीयत्थीवालद्धो, छलग्गही उत्तरो भणिओ ॥१५१॥ __'सोवाहणेण'त्ति । सोपानहा पादेन प्रतिहत इति कृतोत्तरो नर इव गीतोपालब्धः सन् छलग्राही उत्तरो भणितः । इयमत्र भावना-केनापि कश्चित्सोपानहा पादेनापहतस्तेन च गत्वा राजकुले निवेदितम् , कारणिकैश्च स आकारितः पृष्टश्च किं त्वयैष आहतः ? इति, स प्राह-न मयैष आहतः किन्तु सोपानहा पादेन एवं दुर्व्यवहारं कुर्वन्. गीतार्थेनोपालब्धः सन्नेतादृशैश्छलवचनैरुत्तरं ददाति स खल्वसदुत्तरकरणादुत्तर इति ४ ॥१५१॥
उत्तनु विवेयन १३ छे :
કેઈએ કેઈને જેડા પહેરેલા પગથી માર્યો. તેણે રાજકુલમાં ફરિયાદ કરી. ન્યાય કરનારાઓએ તેને બે લાવ્યું અને પૂછ્યું: શું તે એને માર્યો છે ? તેણે કહ્યું કે મેં એને માર્યો નથી, કિંતુ જોડાવાળા પગે તેને માર્યો છે. એ રીતે પ્રસ્તુતમાં બે ટે ન્યાય કરતા કેઈને ગીતાર્થ ઠપકે આપે ત્યારે આવા છલ વચનેથી ઉત્તર આપવાથી ઉત્તર આપનાર પણ ઉપચારથી ઉત્તર કહેવાય. [૧૫૧] चार्वाकमाह
वसभेण वसभसागारियस्स विरसस्स चवणे व रसो। - जस्स ण विहलत्थस्स उ, सो चव्याओ समक्खाओ ॥१५२॥ __ 'वसभेण'त्ति । वृषभेण विरसस्यापरवृषभसागारिकस्य चर्वण इव यस्य न 'विफलार्थस्य' निष्फलं चर्वयतः कार्य रोमन्थायमाणस्य रसः स चार्वाकः समाख्यातः ५ ॥१५२।।
या विवयन ३ छ :
જેમ એક બળદ બીજા બળદના રસરહિત શિશ્નનું (=પુરુષચિહ્નનું) ચર્વણ કરે, આમાં બળદને કઈ રસ (=સુખ) ન મળતા હોવાથી આ ચર્વણ નિરર્થક છે, તેમ જે કાર્યને વાગોળ્યા કરે ( ન્યાય આપવાનો પ્રયત્ન કરે) પણ તેમાં તેને રસ ન હોય તે या छ. [१५२) बधिरगुण्ठसमानावाह
कहिए कहिए कज्जे, बहिरो ण सुअं मए त्ति भासंतो।
गुंठसमाणो . मरहट्ठमोहकरलाडमाइल्लो ॥१५३।। 'कहिए'त्ति । कथिते कथिते कार्य न श्रुतं मयेति भाषमाणो बधिरः ६ । गुण्ठसमानश्च महाराष्ट्रस्य मोहकरो व्यवहारापहारकारिभ्रमोत्पादको यो लाटस्तद्वन्मायिल्ला-मायावान् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
