________________
૫૭૬
દેરાની કી રત્ન દામડી, વડુલા રત્ન ચારાયા । ઝગડો કરતાં ન્યાય જખ હુએ, તમ ક નાણા પાયા એસા શ્રાપ ક્રિયા દેરાણી, તુજ સ ́તાન મુજ હાજો ! કમ આગલ કાંઈ ન ચાલે.
સાયમાં શબ્દ લખ્યા છે—ભગવાન મહાવીર પ્રભુ સ્વયં કહી રહ્યા છે કે-ત્રિશલા અને દેવાનંદા એ મને પૂર્વ જન્મમાં એક જ પરિવારમાં હતા. ત્રિશલા દેરાણીના રૂપમાં અને દેવાના જેઠાણીના રૂપમાં હતી. જેઠાણીના મનમાં લેભવૃત્તિ વધારે પ્રમાણમાં હતી. તે માયા-કપટ પણ કરતી હતી. લેાભને વશ થયેલી જેઠાણીએ એક દિવસ દેરાણીના રત્નના ડખ્ખા ચા અને તેમાંથી કેટલાંક રત્ના ચારી લીધા. દેરાણી રડવા લાગી. આથી દેરાણી-જેઠાણી વચ્ચે ઘણું ઝગડા થયા અને ઝગડાને અંતે જયારે જેઠાણી પકડાઈ ગઈ-તા પણ ખધા રત્ન અને રત્નાની ડખ્ખી પાછી ન આપી. કાઇએ વચ્ચે પડીને ન્યાય. કર્યાં તે જેઠાણીએ ઘેાડા પૈસા આપ્યા. આથી દેરાણીને ખૂબ ગુસ્સે આવ્યા અને તેણે શ્રાપ આપ્યા કે વિષ્યમાં તારું સંતાન મને પ્રાપ્ત થાવ એક બાજુ આ શ્રાપ હતા, જેના કારણે ત્રિશલાને થનારું સંતાન અર્થાત્ હું (ભગવાન મહાવીર) દેવાન’દાની કુક્ષીમાં ઉત્પન્ન થયા અને બીજી બાજુ મેં પોતે જ ત્રીજા મરીચિના જન્મમાં બાંધેલુ નીચ-ગાત્ર કમ જે ત્યારે પૂરૂ' ભાગવાયું ન હતું તે પણ ઉદયમાં આવ્યું. તેથી આવા અને કર્માંના કારણે મારે ખ્યાસી દિવસને માટે પણ દેવાનદાની કુક્ષીમાં જવું પડયું”, રહેવુ પડયુ.
ઈર્ષ્યા-દ્વેષના કારણે કેવુ ફળ મળે છે? દ્વેષ વૃત્તિમાં શ્રાપ પ અપાય છે. આથી દ્વેષ તેા જન્મને પણ ખગાડી નાંખે છે અને જન્મ જન્મની ણવ પરંપરાને પણ અગાડી નાંખે છે.
જેટલા રાગના નિમિત્ત છે-તેટલા જ દ્વેષના નિમિત્ત છે :
દ્વેષનું ક્ષેત્ર રાગથી ભિન્ન નથી. જેટલુ રાગનું ક્ષેત્ર છે, તેટલુ જ દ્વેષનું પણ ક્ષેત્ર છે. જે ક્ષેત્રમાં રાગ ઉત્પન્ન થાય છે તે ક્ષેત્રમાં દ્વેષ પણ ઉત્પન્ન થાય છે. દાખલા તરીકે જેમ—તમને રાગ ધન---
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
