________________
'
छाया
शब्दार्थ कंतु-कान्तः । महारउ-मदीयकः, मदीयः । हलि-हला। सहिए-सखिके ।
निच्छ-निश्चयेन | रूसइ-- रुष्यति । जासु-यस्य (=यस्मै)। अथिहि - अस्त्रैः । सस्थिहि -शस्त्रैः । हस्थिहि -हस्ताभ्याम् । वि-अपि । ठाउस्थानम् । वि-अपि । फेडइ-स्फेटयति । तासु-तस्य ॥ हला सखिके, मदीयः कान्तः निश्चयेन यस्मै रुष्यति तस्य स्थानम् अपि
अस्त्रैः, शस्त्रैः, हस्ताभ्याम् अपि स्फेटयति ॥ अनुवाद अरी ओ सखी, मेरा पति जिससे वाकई रूठा ही हो, उसका नामोनिशान
भी अस्त्रों से, शस्त्रों से, (अरे, और नहीं तो) हाथों से भी (वह)
नष्ट करता है। उदा० (२) जीविउ कासु न बल्लहउँ घणु पुणु कासु न इछ ।
दोण्णि वि अवसर निवडिअइ तिण-सम गणइ विसिठ्ठ ॥ शब्दार्थ जीविउ-जीवितम् । कासु-कस्य । न-न । वल्लहउँ-वल्लभकम् , वल्लभम् ।
धणु-धनम् । पुणु-पुन: । कासु-कस्य । न-न । इठ्ठ-इष्टम् । दोणि-द्वे । वि-अपि । अवसरि-अवसरे । निवडिअई-निपतितके,
निपतिते । तिण-सम-तृण-समे । गणइ-गणयति विसिठ्ठ-विशिष्टः ॥ छाया जीवितम् कस्य न वल्लभम् ? धनम् पुनः कस्य न इष्टम् ? अवसरे निपतिते
(तु) विशिष्टः (ते) द्वे अपि तृण-समे गणयति ॥ अनुवाद जिंदगी किसे प्रिय नहीं है ? धन भी किसे इष्ट नहीं है ? (परंतु) समय
आने पर, शिष्ट जन (उन) दोनों को तिनका बराबर मानता है ।
359
स्त्रियां डहे ॥ स्त्रीलिंग में डहे ( = 'अहै)। वृति अपभ्रंशे स्त्रीलिङ्गे वर्तमानेभ्यः यत्तरितम्भ्यः परस्य ङसो 'डहे' इत्यादेशो
ग भवति ॥ अपभ्रंश में स्त्रीलिंग में स्थित 'यद', 'तद' और 'किम्' के बाद आते 'उस ' ( = षष्ठी एकवचन के प्रत्यय) का 'डहे" ( = 'अहे') ऐसा
आदेश विकल्प में होता है । उदा० (१) जहे केरउ । (२) तहे केरउ । (३) कहे केरउ । छाया (१) यस्याः सम्बन्धी । (२) तस्याः, सम्बन्धी । (३) कस्याः सम्बन्धी । अनुवाद जिस (स्त्री) का, उस (स्त्री) का, किस (स्त्री) का ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
