Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 8 9

SR No.: 001458
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2006
Total Pages: 282
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 8 MB

Page 197

॥ अथ द्वितीयः सर्गः ॥
। श्रीपार्श्वनाथचरितम् । नमः श्रीपार्श्वनाथाय जगन्नाथायें तायिने । अशेषकल्याणलतासमालम्बनशाखिने ॥१॥ विश्वविश्वोपकाराय स्वोपकाराय चाधुना । कीर्त्यते पार्श्वनाथस्य चरित्रमतिपावनम् ॥२॥ अस्यैव जम्बूद्वीपस्य क्षेत्रेऽस्ति भरताभिधे । नगरं पोतनपुरं स्वःखण्डमिव नूतनम् ॥३॥ निषेवितं राजहंसैः श्रीसङ्केतनिकेतनम् । आपगायाः पखण्डमिव तन्मण्डनं भुवः ॥४॥ इभ्या बभासिरे तत्र श्रिया श्री दानजा इव । कल्पद्रमस्य सोदर्या इवौदार्येण भयसा ॥५॥ तदभुदमरावत्यास्तस्यै वाऽप्यमरावती । प्रतिच्छन्दतया वाचामगोचरमहर्टिकम् ॥६॥ पाअर्हत्पादारविन्दालिररविन्दोऽभिधानतः । तत्राऽभद्भपतिः स्थानं श्रियः पतिरिवाऽर्णसांम ॥७॥ स दोष्मसु यथैवैकस्तथैवाऽभूद्विवेकिषु । यथा लक्ष्मीवतां धुर्यस्तथैव हि यशस्विनाम् ॥८॥ यथा हि द्रविणं दीनानाथ-दःस्थितजन्तष । अहोरात्रं संविभेजे पर्थेष तथैव सः ॥९॥ राज्ञस्तस्यानुरूपोऽभूज्जीवाजीवादितत्त्ववित् । परमश्रावको विश्वमूर्तिविप्रः पुरोहितः ॥१०॥ कमठो मरुभूतिश्चाऽनुद्धराकुक्षिसम्भवौ । उभौ ज्याय:-कनीयांसावभूतां तस्य चाऽऽत्मजौ ॥११॥ बभूव वरुणा नाम कमठस्य सर्मिणी । वसुन्धरा मरुभूते रूपलावण्यशालिनी ॥१२॥ द्वावधीतकलौ तौ च द्वावप्यर्थार्जन क्षमौ । बभूवतुर्मिथः स्निग्धौ पित्रोरानन्दकारणम् ॥१३।। गेंहभारं तयोर्यस्य रथभारं गवोरिव । विश्वभूतिरनशनं जग्राह गुरुसन्निधौ ॥१४॥ स्मरन् पञ्चपरमेष्ठिनमस्कारं समाहितः । विश्वभूतिविपद्याऽभूत् सौधर्मे प्रवरः सूरः ॥१५ तद्वियोगज्वराक्रान्ता तस्य पत्न्यप्यनुद्धरा । 'शुक्-तपोभ्यां शोषिताङ्गी नमस्कारपरा मृता ॥१६॥ पित्रोः परेतकार्याणि चक्राते भ्रातरौ च तौ । क्रमादभूतां चाऽशोकौ हरिश्चन्द्रर्षिबोधितौ ॥१७॥ पगृहकार्येषु तत्राऽस्थात्कर्मठः कमठः सदा । विपन्ने पितरि प्रायो ज्यायान् पुत्रो धुरन्धरः ॥१८॥ मरुभूतिस्तु संसारासारत्वविदुरः सदा । विमुखो विषयेभ्योऽभूत् संन्यस्त इव भोजनात् ॥१९॥ स्वाध्याय-पोषधादानविधिनिष्ठः समाहितः । तस्थिवान् पोषं धागारेऽहोरात्रानतिवाहयन् ॥२०॥ युग्मम् ॥ प्रपद्य सर्वसावद्यविरतिं गुरुसन्निधौ । विहरिष्यामीति मतिर्मरुभूतेः सदाऽभवत् ॥२१॥ प्रमादमदिरोन्मादी सदा मिथ्यात्वमोहितः । परस्त्री-छूतसंसक्तः स्वच्छन्दः कमठस्त्वभूत् ॥२२॥ वसुन्धरा मरुभूतेर्भार्या सा नवयौवना । अभूज्जगन्मोहकरी विषवल्लीव जङ्गमा ॥२३।। सा पुनर्भावयतिना स्वप्नेऽपि मरुभूतिना । पयसा मरुवल्लीव नाऽस्पृश्यत कदाचन ॥२४॥ विषयेच्छुस्ततः सा चाऽसम्प्राप्तपतिसङ्गमा । अरण्यमालतीप्रायं मन्यते स्म स्वयौवनम् ॥२५॥ स्त्रीलम्पट: प्रकृत्याऽपि कमठो वीक्ष्य वीक्ष्य ताम् । आललापाऽनुरागेण निर्विवेकः स्व॒र्षांमपि ॥२६।।
तां रह:स्थां च कमठो दृष्ट्वाऽन्येधुरदोऽवदत् । कृष्णपक्षेन्दुलेखेव किं सुभ्र ! क्षीयतेऽन्वहम् ? ॥२७॥ १. अर्ह हे० । २. तायिने परमात्मने मु० । ३. स्वर्गखण्डमिव । ४. पद्यखण्ड० मु० । ५. श्रीदः-कुबेरः, तस्य अनुजाः । ६. स्तस्या सं० । ७. प्रतिकृतितया । ८. जलानाम् । ९. पुरुषार्थेषु-धर्मार्थकाममोक्षेषु । १०. ०र्जनाक्षमौ ता० । ११. पद्यमिदं मुद्रिते न। १२. शोकेन तपसा च । १३. हरिचन्द्र० हे० | १४. कमठः कर्मठः ता० विना । १५. संन्यासी । १६-१७. पौषधा० मु० । १८. भ्रातृपत्नीमपि। १९. क्षीयसे मु० विना ।