Trishashtishalakapurushcharitammahakavyam Parva 5 6 7

SR No.: 001457
Original Sutra Author: Hemchandracharya
Author: Ramnikvijay Gani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2001
Total Pages: 338
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Story
File Size: 9 MB

Page 337

७४
दीयन्ते कन्यका: सकृत् ॥३१९॥ ध्वस्ते माने हि दु:खाय जीवितं मरणादपि ॥३६०॥ प्रस्तरोत्कीर्णरेखेव प्रतिज्ञा हि महात्मनाम् ।।४२४।। महतां हि प्रतिज्ञातं न चलत्यद्रिपादवत् ।।४९४||
न ही: पूज्याद्धि बिभ्यताम् ॥१६४|| पर्यस्ते शकटे हन्त किं कुर्वीत गणाधिप: ? ॥२८३।। राजकार्येऽपि राजान उत्थाप्यन्ते झुपायतः ।।२८६।। नाऽऽप्तस्याऽऽप्ते प्ररोचना ॥२८७।। अयोऽपि हेमीभवति स्पर्शवेधिरसान्न किम् ? ||३३४।।
।। पञ्चमः सर्गः।।
॥ अष्टमः सर्गः॥
मायोपायो बलीयसि ॥१५॥ खला: सर्वङ्कषा: खलु ॥१६॥ जातु धर्ममधर्मं वा न गणयन्ति मानिनः ॥३७॥ भृत्ये कोप: शिक्षामात्रकृते शिष्ये गुरोरिव ॥६३॥ मन्त्रिणां मन्त्रसामर्थ्यात् स्यादलीकेऽपि सत्यता ॥९३।। शकुनं चाऽशकुनं च गणयन्ति हि दुर्बलाः ॥१०३॥ सन्तो हि नतवत्सला: ।।२२९।। सामान्योऽप्यतिथि: पूज्य: किं पुनः पुरुषोत्तम: ? ॥२५७|| अपूर्वशस्वालोके हि क्षत्रियाणां कुतूहलम् ।।३८६।। कामावेश: कामिनीनां शोकोद्रेकेऽपि कोऽप्यहो! ॥३९८।। महत्सु जायते जातु न वृथा प्रार्थनाऽर्थिनाम् ।।४०६।।
वीरा हि प्रजासु समदृष्टयः ॥३॥ विवेके न हि रौद्रता ॥१४८॥ नैकत्र मुनयः स्थिरा: ॥२३५।। प्रवादा लोकनिर्मिताः ॥२६४॥ अवश्यमेव भोक्तव्ये कर्माधीने सुखासुखे ॥२७३।। धर्मः शरणमापदि ॥२७४।। राजतेजो हि दुस्सहम् ।।२७८।। प्राय: प्रेमाऽतिदुस्त्यजम् ।।२८७|| न भक्ता: क्वाऽप्युपेक्षकाः ॥२८८|| न रक्तो दोषमीक्षते ।।२९२॥ यथा तथाऽपवदिता यदबद्धमुखो जनः ।।३००॥ लोक: सौराज्यसुस्थोऽपि राजदोषपरो भवेत् । शिक्षणीयो न चेत् तत्रोपेक्षणीय: स भूभुजाम् ।।१०१|| सर्वलोकविरुद्धं तु त्याज्यमेव यशस्विना ॥३०२।।
॥ षष्ठः सर्गः॥ न सिंहस्य सखा युधि ।।१२।। विजयो ह्यन्यसाहाय्याद् दोष्मतां हिये ।।१९।। अनिर्वेदः श्रियो मूलं ॥५१॥ यद् घात्या एव रिपव: स्वतोऽपि परतोऽपि वा ।।८८॥ सतां सङ्गो हि पुण्यत: ।।९७॥ क्षुते हि सर्वथा मूढे शरणं तरणिः खलु ॥१०१॥ स्वकार्यादधिको यत्नः परकार्ये महीयसाम् ॥१०२।। रणाय नाऽलसा: शूरा भोजनाय द्विजा इव ॥१०८॥ न द्वितीया चपेटा हि हरेहरिणमारणे ॥११४।। धिगहो! कामावस्था बलीयसी॥१४२॥ महात्मनां न्यायभाजां कः पक्षं नाऽवलम्बते? ॥१७९।। अनागतं हि पश्यन्ति गन्त्रिणो मन्त्रचक्षुषा ॥१८१।। छलच्छेका: खला: खलु ॥२९|| धिगहो! नीचसौहृदम् ॥३०४।। सर्वमस्त्रं बलीयसाम् ॥३७१।। कौतुकाद्धि क्षणं दत्ते शक्तो जयमपि द्विषाम् ।।३८७।। अङ्गारान् परहस्तेन कर्षयन्ति हि धूर्तकाः ।।३९२।। बद्धो हि नलिनीनालैः कियत् तिष्ठति कुञ्जर: ? ||४०३।।
॥ नवमः सर्गः॥ एकं धर्मं प्रपन्ना हि सर्वे स्युर्बन्धवो मिथः ॥१३॥ स्त्रीणां पतिगृहादन्यत् स्थानं भ्रातृनिकेतनम् ।।१४॥ विधुरेषु हि मित्राणि स्मरणीयानि मन्त्रवत् ॥५२॥ पूज्ये हि विनयोऽर्हति ॥१०॥ पुत्रात् पराजयो वंशोद्योतनाय न कस्य हि ? ॥१५०॥ दैवस्येव हि दिव्यस्य प्रायेण विषमा गतिः ॥२०६॥
॥ दशमः सर्गः ॥
वध्या भ्रातरः खलु ॥१०१।। कर्मविपाको दुरतिक्रमः ॥१२३॥ प्रविशन्ति च्छिद्रशते नृणां भूतशतानि हि ॥१४१।। गतय: कर्माधीना हि देहिनाम् ।।२३।।
॥त्रयोदश: सर्गः।। न देवोऽपि भुव्यलं चक्रवर्तिनः ॥१५||
॥ सप्तमः सर्गः॥ रिपावपि पराभूते महान्तो हि कृपालवः ।।९।।
आप्तेन मन्त्रिणा मन्त्र: शुभोदर्को हि भूभुजाम् ॥२७॥ यथा तथा हि विश्वास: शाकिन्यामिव न द्विषि ॥३६।। न मुधा भवति क्वाऽपि प्रणिपातो महात्मसु ॥४४।।