________________
[51
ए ज प्रमाणे, जे मुखविपुला छे अने जे जघनविपुला छे तेवी महाचपलानां उदाहरण जाणवां । ए ज प्रमाणे गाथानां पण उदाहरण जाणवां ।
आ रीते, पथ्यानो एक भेद, विपुलाना त्रण भेद अने चपलाना बार भेद मळीने गाथाना कुल सोळ भेद थशे ।
नध : केटलाक पिंगळकारो, ओछामां ओछा त्रण लघुथी शरू करीने बब्बे लघु वधारतां जतां गाथाना जे छव्वीस भेद थाय छे तेमने कमला, ललिता वगेरे नामे ओळखावे छ । परंतु गाथाना प्रस्तारमा ते सर्वनो समावेश थई जतो होईने तेमनां जुदा जुदां लक्षण आपवा जरूरी नथी । गीति
जेमां गाथाना पूर्वार्धना लक्षण प्रमाणे तेनुं उत्तरार्ध पण होय ते गीति ।
पथ्यागीतिनुं उदाहरण : विरचित-कुसुमाभरणा, तन्वाना 'गीति मलि-कुल-निनादैः । अभ्यागच्छति चैत्रे, वासकसज्जेव संप्रति वनश्रीः ॥ १८
'कुसुमरूपी / कुसुमनां आभरण धरी, भ्रमरगणना गुंजनो वडे गीत प्रसारती वासकसज्जा समी वनश्री अत्यारे चैत्रमासमां आवी रही छे ।'
महाविपुला-गीतिनुं उदाहण : मत्त-द्विरेफ-पुंस्कोकिल-वैतालिक-'महाविपुल'-गीत्या । क्रियते निर्भरमुन्निद्र एष यूनां मनःसु मनसिशयः ॥ १९
'मदमत्त भ्रमरो अने कोकिलोरूपी बंदीजनोनां अनेकाअनेक गीतो युवानोना मनमांना सुषुप्त कामदेवने पूरेपूरो जाग्रत करी दे छे ।'
पथ्या-महाचपला-गीतिनुं उदाहरण : यावल्लुनामि चूताङ्कान् पुरोऽस्या मधुं व्यपह्रोतुम् । तावद् बभूव 'गीतिः', पिकाङ्गनानां प्रमोद-'चपला'नाम् ॥ २०
'आ बालाथी वसंतागमनने छुपाववा हुं ज्यां हजी आंबानां कूपळियां तोडी काढुं छु, त्यां तो आनंदे चंचळ बनेली कोकिलाओनो गीतरव ऊठ्यो !'
महाविपुला-महाचपला-गीतिनुं उदाहरण : कष्टां जनस्त्वदालोकनादपि क्षणमिमां दशां लभते । 'विपुला' तनोषि दीर्घाक्षि 'गीति मेतां कुतो 'महा-चपले' ॥ २१
'तने क्षणएक जोनारनी पण जो आवी कष्टदशा थाय छे, तो पछी हे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org