________________
[88]
सहि पंकोप्पन्नु-वि, कमलु तं सलहिउ बुह-सइयहिं । जं रस-ऊद्भुसिअहिं, पिज्जइ 'नव-फुल्लुंधुअ' हिं ॥ ४०
___ 'हे सखी, कादवमां उत्पन्न थयेलुं कमळ पण सेंकडो बुधजनोए वखाण्यु छे, एटले रसलोलुप भ्रमरो तेनुं रसपान करे छे' । किन्नरमिथुनविलास
जेनां एकी चरणोमां अगियार मात्रा छे अने बेकी चरणोमां पंदर मात्रा छे ते किन्नरमिथुनविलास छंद- उदाहरण :
अविरहिअहं मुइअहं, हरिणहं जि रइ-सुहु सलीसए । पर एवँइ केवँइ, जसु 'किं नर-मिहुण-विलासए' ॥ ४१
'जेओ आमरण अविरहित होय छे तेवा हरणमिथुन- रतिसुख प्रशंसनीय छे, जेम तेम कराता मनुष्यमिथुनोना विलासमां कशो जश बळ्यो छे ?' विद्याधरलीला
जेनां एकी चरणोमां अगियार मात्रा छे अने बेकी चरणोमां सोळ मात्रा छे ते विद्याधरलीला छंद- उदाहरण :
मुद्धइ गिज्जंतउं, तुहं कण्ण-रसायणु गीउ सुणि । जिण ओहामिज्जइ, 'विज्जाहर-लीला'-गीई-झुणि ॥ ४२
'आ मुग्धा कर्णने रसायणरूप जे गीत गाई रही छे ते तुं सांभळ । ए गीत विद्याधरो क्रीडा करतां जे गीत गाय छे तेना स्वरने पण झांखो पाडी दे छे ।' सारंग
जेनां एकी चरणोमां अगियार मात्रा छे अने बेकी चरणोमां सत्तर मात्रा छे ते सारंग छंद, उदाहरण :
भीरु वि चंद-ट्टिओ, वरि परिमुणिअ-नार्दू 'सारंगओ'। सीहु न सलहिज्जइ, जइ-वि हु दलिअ-मत्त-मायंगओ ॥ ४३
'हरण चंद्रमा रहेलुं होवाथी', भीरु होवा छतां पण तेनुं नाम प्रख्यात थयुं छे, ज्यारे मदमत्त हाथीओने चीरी नाखतो होवा छतां सिंह वखणातो नथी।'
नोंध :- आ प्रमाणे जेना एकी चरणोमां अगियार मात्रा छे तेवा छ पेटाप्रकारोनां उदाहरण आप्यां ।
हवे जेनां एकी चरणोमां बार मात्रा छे तेवा पेटाप्रकारोनां उदाहरण : कामिनीहास
जेनां एकी चरणोमां बार मात्रा छे अने बेकी चरणोमां तेर मात्रा छे ते
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org