________________
श्री हीरसुन्दर' महाकाव्यम्
(१) गुरुशरीरसंस्करणाय समुदायम् । (२) संस्कारभूमौ । (३) आनयन्ति स्म । ( ४ ) विगतोद्यमाः । ( ५ ) श्रीखण्डकाष्ठप्रमुखम् । (६) देवा: । (७) जिनमुक्तिगमनसमये ॥ १७५ ॥ 'व्यालानुषङ्गवशतो वसतेंर्वनान्ते, 'पुष्पाश्रिया फलरसैरपि 'वन्ध्यभावात् । आगार्मुमुर्षुरँतिदुःखगणेन गन्ध-सारः किमंत्र " तिथिसङ्ख्यमणप्रमाणः ॥१७६॥
३२२
( १ ) सर्वैः समं सङ्गमवशात् । (२) वनमध्ये वसनाच्च । ( ३ ) कुसुमशोभया । ( ४ ) सस्यानां, “फलं तु सस्य" मिति हैम्याम्, रसैर्निः स्यन्दैः । (५) मोघत्वात् । " यद्यपि चन्दनविटपी विधिना फलपुष्पवर्जितो विहित" इति वचनात् । (६) मर्त्तुमिच्छुः । (७) अधिकदुःखातिशयेन । (८) श्रीखण्ड: । ( ९ ) अत्र संस्कारस्थानके । (१०) पञ्चदशमणप्रमाणः ॥ १७६ ॥
घृतमिव पितृनिधन - भवो गुरुद्रवस्तत्र पञ्चसेरमितः । "सुहृदिव सस्नेहोऽगुरु-रप्यानीतो मणत्रितयः ॥ १७७॥
( १ ) आज्यम् । ( २ ) पितुर्दध्नो मथनान्मारणादुत्पन्नम्, तथा तातस्य कृष्णागुरोर्निदाघाद्गलनात्सञ्जातः । (३) 'चूआ' इति नामाऽगुरुद्रवः । (४) पञ्चसेरप्रमाण: । (५) मित्र इव । ( ६ ) स्नेहः -द्रवश्चआभिधः प्रीतिश्च तेन युक्तः । ( ७ ) काकतुण्डः । ( ८ ) त्रिमणमानः ॥ १७७॥ श्यामत्वमात्मपितृघातकपातकं च, गौरीशविग्रहहुताशनसेवनाभिः ।
सारङ्गनाभिनिवहः प्रणिहन्तुकाम - स्तत्राऽऽजगाम किमु सेरयुगप्रमाणः ॥ १७८ ॥
( १ ) कृष्णताम् । ( २ ) स्वस्य पितुः कस्तूरिकामृगस्य घातान्मारणादुत्पन्नं पापम् । (३) शिवशरीरस्य, “क्षितिजलपवनहुताशन-यजमानाकाशसोमसूर्याद्याः । अष्टौ शिवमूर्त्तय" इत्युक्तेः, वह्नेः परिचरणाभिर्वह्निप्रवेशैरित्यर्थः । ( ४ ) मृगनाभिनिकरः । ( ५ ) निवारयितुमिच्छुः । (५) संस्कृतिस्थाने । ( ६ ) समागतः । (७) सेरद्वयप्रमाणः ॥१७८॥
'दिवं गतस्याऽपि 'विभोरमुष्य, श्लोकस्त्रैलोक्यामपि 'पोस्फुरीति । "विवक्षयेतीव पुरो' नराणा - मागात्रिंसेरीप्रमितः "सिताभ्रः ॥१७९॥
(१) स्वर्गम् । ( २ ) यातस्याऽपि । ( ३ ) श्रीहीरसूरे: । ( ४ ) यश:- सर्वदिग्गामुकम्
। ( ५ ) जगत्त्रयेऽपि । ( ६ ) अतिशयेन स्फुरति । (७) वक्तुमिच्छया । (८) जनानामग्रे । ( ९ ) सेरत्रिकमितः । (१०) कर्पूर: ॥ १७९॥
'ज्योतिः कुमारा इव तीर्थभर्तुः, 'प्रज्वाल्य पूर्वं ज्वलनं 'चितायाम् । सूरे: शरीरस्य शरीरिणस्ते, 'संस्कारमतन्वत "चन्दनाद्यैः ॥१८०॥
(१) अग्निकुमारदेवाः । (२) जिनस्य । ( ३ ) सन्धुष्य । (४) कृशानुम् । (५) दाघस्थाने । ( ६ ) हीरसूरिदेहस्य । ( ७ ) श्राद्धा: । ( ८ ) अग्निसंस्कारम् । (९) चक्रुः । (१०) चन्दनप्रमुखैर्द्रव्यैः ॥ १८० ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org