________________
'श्री हीरसुन्दर' महाकाव्यम् (१) हीरकुमारः । (२) श्लाघनीयैः । (३) अङ्गै : । (४) पितुः । (५) प्रतिदिवसम् । (६) पर्वतस्य । (७) जलपरिपूरितनिर्झरणतः । (८) कल्लोलैः । (९) नदीप्रवाह इव ।
(१०) पक्षिगणैर्मनोज्ञः ॥७३॥ हील० शा०। पितुालनात् बालः पुष्टिमाप । यथाद्रेः प्रचुरनिर्झरप्रवेशात्तरङ्गैर्नदी वर्धते ॥*७४|| हीसुं० 'वाचस्पते दिवि विधाय सुरान्विग्नेया'न् जाने नरानपि विधातुमुपेयुष: माम् । विप्ना व्यमोचि “पठितुं सविधे द्विजस्य कस्यापि श्वाङ्मयविदः स महं कुमार:
॥७४॥ (१) बृहस्पतेः । (२) स्वर्गे । (३) शिष्यान् । (४) अहं ग्रन्थकृद्विचारयामि । (५) मनुष्यानपि शिष्यान्कर्तुं भूमीमागतवतः । (६) पित्रा । (७) मुक्तः । (८) पठनाय । (९) ब्राह्मणस्य पार्श्वे । (१०) नाम्ना अनिर्दिष्टस्य । (११) शास्त्रज्ञस्य । (१२) समहोत्सवम्
॥७४॥ हील. वाच०। पित्रा स हीर: शास्त्रज्ञस्य ब्राह्मणस्य समीपे सोत्सवं यथा स्यात्तथा मुक्तः । उत्प्रेक्ष्यते । स्वर्गे
देवान् शिष्यान् कृत्वा पृथ्व्यां नरानपि शिष्यीकर्तुमागतस्य बृहस्पतेनिकटे मुक्त इव ॥*७५।। हीसु० तस्यार्भशक्र इव चित्रशिखण्डिसूनो-रेलब्ध्वोप कण्ठम शठस्स पठन्नकुण्ठम् । "पोत: "श्रुतिं स विधिवल्लिपिसङ्ग्रहेण प्रेम्णा विवेश नगरीमिव १०गोपुरेण
॥७५॥ (१) बालेन्द्रस्य । “शैशवावधिगुरुर्गुरुरस्ये" ति नैषधे । (२) बृहस्पतेः । “विचित्रवाक्चित्रशिखण्डि नन्दन" इति नैषधे । (३) प्राप्य । (४) समीपम् । (५) सरलः । (६) सोत्साहम् । (७) हीरकुमारः । (८) शास्त्रम् । (९) यथोक्तप्रकारेण वर्णवाचनलिखनादि
प्रकारेण । (१०) प्रतोल्या ॥७५॥ हील० तस्य द्विजस्य समीपं लब्ध्वा स कुमारः अशठ: सरलाशयः सन् अकुण्ठं तीक्ष्णं पठन् अक्षरशिक्षणेन
शास्त्रं प्रविष्टः । यथा प्रतोल्या कश्चित्पुरी विशति । यथा बालेन्द्रः बृहस्पतेरुपकण्ठं लब्ध्वा विज्ञः
स्यात् । इन्द्रस्य बालत्वमध्ययनत्वं च नैषधे उक्तम् । यथा “शैशवावधिगुरुर्गुरुरस्ये"ति ॥७६।। हीसुं० 'छायां तनोरिव न लङ्घयतापि वाचं 'प्रासादि तेन विश्नयाव[ न तेन सूरिः ।
सर्वैरभावि 'च गुरोः सफलैः प्रयत्नैस्तस्मिन्न नूषरभुवीव कृषीवलस्य ॥७६॥ (१) गुरोर्वाचं छायामिव नोल्लङ्घयता । (२) प्रसन्नीकृतः । (३) विनयनमेण । (४) कलाचार्यः । (५) गुरोः समस्तैः प्रयत्नैः हीरकुमारे सफलीबभूवे । (६) सुक्षेत्रक्षितौ । (७)
कार्युकस्य कृषिकारिणः ॥७६॥ हील० यथा कोऽपि छायां न लङ्घयति । तद्वद्गुरोर्वाचं न लङ्घयता तेन पुत्रेण विद्वान् प्रसन्नीकृतः ।
गुरोरप्युद्यमैः सफलैर्भूतम् । यथा कर्षणकारिणः प्रयासैः सर्वसस्यायां भूमौ सफलैर्भूयते ॥७७।। 1. ०यानुवा॒ नरा० हीमु० । 2. किम् हीमु० । 3. सूनोः हीमु० ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org