________________
१७६
१९४
[50] एते न्यायाः प्रभुश्रीहेमचन्द्राचायैः स्वोपज्ञसंस्कृतशब्दानुशासनबृहद्वृत्तिप्रान्ते समुच्चितास्तैरसमुच्चितास्त्वेते
॥ द्वितीयो वक्षस्कारः ॥ ॥५८॥ प्रकृतिग्रहणे स्वार्थिकप्रत्ययान्तानामपि ग्रहणम् ॥१॥
१४५ ॥५९॥ प्रत्ययाप्रत्यययोः प्रत्ययस्यैव ॥२॥
१५१ ॥६०॥ अदाधनदाद्योरनदादेरेव ॥३॥
१५३ ॥६१॥ प्राकरणिकाप्राकरणिकयोः प्राकरणिकस्यैव ॥४॥
१५५ ॥६२॥ निरनुबन्धग्रहणे सामान्येन ॥ ५॥
१६० ॥६३॥ साहचर्यात् सदृशस्यैव ॥ ६॥
१६१ ॥६४॥ वर्णग्रहणे जातिग्रहणम् ॥७॥
१६६ ॥६५॥ वर्णैकदेशोऽपि वर्णग्रहणेन गृह्यते ॥८॥
१७२ ६६॥ तन्मध्यपतितस्तद्ग्रहणेन गृह्यते ॥ ९॥ ॥६७॥ आगमा यद्गुणीभूतास्तद्ग्रहणेन गृह्यन्ते ॥१०॥
१७७ ॥६८॥ स्वाङ्गमव्यवधायि ॥ ११॥
१८२ ॥६९॥ उपसर्गो न व्यवधायी ॥१२॥
१८८ ॥७०॥ येन नाव्यवधानं तेन व्यवहितेऽपि स्यात् ॥ १३॥
१९० ॥७१॥
ऋकारापदिष्टं कार्यं लकारस्यापि ॥ १४॥ ॥७२॥ सकारापदिष्टं कार्यं तदादेशस्य शकारस्यापि ॥१५॥
१९५ हस्वदीर्घापदिष्टं कार्यं न प्लुतस्य ॥ १६॥
१९९ ॥७४॥ संज्ञोत्तरपदाधिकारे प्रत्ययग्रहणे प्रत्ययमात्रस्यैव ग्रहणं न तदन्तस्य ॥१७॥ २०१ ॥७५॥ ग्रहणवता नाम्ना न तदन्तविधिः ॥१८॥
२०८ ॥७६॥ अनिनस्मनग्रहणान्यर्थवताऽनर्थकेन च तदन्तविधि प्रयोजयन्ति ॥ १९॥ ॥७७॥ गामादाग्रहणेष्वविशेषः ॥२०॥ ७८॥
तयोः श्रौतो विधिबलीयान् ॥ २१॥ ॥७९॥ अन्तरङ्गानपि विधीन् यबादेशो बाधते ॥२२॥ ॥८०॥ सकृद्गते स्पर्धे यद्बाधितं तद्बाधितमेव ॥ २३॥ ॥८ ॥ द्वित्वे सति पूर्वस्य विकारेषु बाधको न बाधकः ॥ २४॥ ॥८२॥ कृतेऽन्यस्मिन् धातुप्रत्ययकार्ये पश्चाद्वृद्धिस्तद्बाध्योऽट् च ॥ २५॥ ॥८३॥ पूर्वं पूर्वोत्तरपदयोः कार्यं कार्यं पश्चात्सन्धिकार्यम् ॥ २६॥ ॥८४॥ संज्ञा न संज्ञान्तरबाधिका ॥२७॥ ॥८५॥ सापेक्षमसमर्थम् ॥२८॥ ॥८६॥ प्रधानस्य तु सापेक्षत्वेऽपि समासः ॥२९॥
२५१ ॥८७॥ तद्धितीयो भावप्रत्ययः सापेक्षादपि ॥३०॥
२५३ ॥८८॥ गतिकारकङस्युक्तानां विभक्त्यन्तानामेव कृन्दन्तैर्विभक्त्युत्पत्तेः प्रागेव समासः ॥ ३१॥
२५४ ॥८९॥ समासतद्धितानां वृत्तिर्विकल्पेन वृत्तिविषये च नित्यैवापवादवृत्तिः ॥ ३२॥ २५७
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
