Sarvarthasiddhi

SR No.: 001443
Original Sutra Author: Devnandi Maharaj
Author: Fulchandra Jain Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 1997
Total Pages: 568
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Philosophy, Tattvartha Sutra, & Tattvarth
File Size: 14 MB

Page 166

46]
सर्वार्थसिद्ध
[118 § 103कि तु संयतासंयतस्य नानाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एकजीवं प्रति जघन्येनैकः समयः । उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तः ।
कालः ।
$ 104. भव्यानुवादेन भव्येषु मिथ्यादृष्टेर्नानाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एकजीवापेक्षया द्वौ भङ्गौ अनादिः सपर्यवसानः सादिः सपर्यवसानश्च । तत्र सादिः सपर्यवसानो जघन्ये नान्तर्मुहूर्तः । उत्कर्षेणार्द्धपुद्गल परिवर्तो देशोनः । सासादनसम्यग्दृष्टयद्ययोगकेवत्यन्तानां सामान्योक्तः कालः । अभव्यानामनादिरपर्यवसानः ।
8105. सम्यक्त्वानुवादेन क्षायिकसम्यग्दृष्टी नामसंयतसम्यग्दृष्टाद्ययोगकेवल्यन्तानां सामान्योक्तः कालः । क्षायोपशमिकसम्यग्दृष्टीनां चतुर्णां सामान्योक्तः कालः । औपशमिकसम्यक्त्वेषुअसंयत सम्यग्दृष्टिसंयत । संयतयोर्नानाजीवापेक्षया जघन्येनान्तर्मुहूर्तः । उत्कर्षेण पल्योपमासंख्येयभागः । एकजीवं प्रति जघन्यश्चोत्कृष्टइचान्तर्मुहूर्तः । प्रमताप्रमतयोश्चतुर्णामुपशमकानां च नानाजीवापेक्षया एकजीवापेक्षया च जघन्येनैकः समयः । उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तः । सासादनसभ्यग्दृष्टिसम्यङ्गमिथ्यादृष्टिमिथ्यादृष्टीनां सामान्योक्तः कालः ।
8106. संज्ञानुवादेन संज्ञिषु मिथ्यादृष्ट्याद्यनिवृत्तिबादरान्तानां पुंवेदवत् । शेषाणां सामान्योक्तः । 'असंज्ञिनां नानाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एकजीवं प्रति जघन्येन क्षुद्रभवग्रहणम् । 'उत्कर्षेणानन्तः कालोऽसंख्येयाः पुद्गलपरिवर्ताः । तदुभयव्यपदेश रहितानां सामान्योक्तः । का सामान्योक्त काल है । किन्तु संयतासंयतका नाना जीवोंकी अपेक्षा सब काल है। एक जीवकी अपेक्षा जघन्य काल एक समय और उत्कृष्ट काल अन्तर्मुहूर्त है ।
§ 104. भव्य मार्गणाके अनुवादसे भव्यों में मिथ्यादृष्टिका नाना जीवोंकी अपेक्षा संब काल है । एक जीवकी अपेक्षा दो भंग हैं अनादि - सान्त और सादि - सान्त । इनमेंसे सादि- सान्त भंगकी अपेक्षा जघन्य काल अन्तर्मुहूर्त है और उत्कृष्ट काल कुछ कम अर्धपुद्गल परिवर्तन है । सासादनसम्यग्दृष्टिसे लेकर अयोगकेवली तक प्रत्येकका सामान्योक्त काल है । अभव्योंका अनादि - अनन्त काल है ।
।
8105. सम्यक्त्व मार्गणाके अनुवादसे क्षायिक सम्यग्दृष्टियोंमें असंयतसम्यग्दृष्टि से लेकर अयोगकेवली तक प्रत्येकका सामान्योक्त काल है । चारों क्षायोपशमिकसम्यग्दृष्टियोंका सामान्योक्त काल है । औपशमिक सम्यग्दृष्टियोंमें असंयतसम्यग्दृष्टि और संयतासंयतका नाना जीवोंकी अपेक्षा जघन्य काल अन्तर्मुहूर्त है और उत्कृट काल पल्योपमका असंख्यातवाँ भाग है । एक जीवकी अपेक्षा जघन्य और उत्कृष्ट काल अन्तर्मुहूर्त है । प्रमत्तसंयत, अप्रमत्तसंयत और चारों उपशमकोंका नाना जीव और एक जीवकी अपेक्षा जघन्य काल एक समय और उत्कृष्ट काल अन्तर्मुहूर्त है । तथा सासादनसम्यग्दृष्टि, सम्यग्मिथ्यादृष्टि और मिथ्यादृष्टिका सामान्योक्त काल है ।
8106. संज्ञा मार्गणा अनुवादसे संज्ञियोंमें मिथ्यादृष्टिसे लेकर अनिवृत्तिबादर तक प्रत्येकका काल पुरुषवेदियोंके समान है । तथा शेष गुणस्थानोंका सामान्योक्त काल है । असंज्ञियों का नाना जीवोंकी अपेक्षा सब काल है । एक जीवकी अपेक्षा जघन्य काल क्षुद्रभवग्रहणप्रमाण है और उत्कृष्ट अनन्त काल है जिसका प्रमाण असंख्यात पुद्गल परिवर्तन है । संज्ञी और असंज्ञी व्यवहारसे रहित जीवोंका सामान्योक्त काल है
1. - ज्ञिनां मिथ्यादृष्टेर्नाना मु. 1 2 ग्रहणम् । तिष्णिसया छत्तीसा छावट्ठी सहस्साणि मरणाणि । अन्तोमुहुत्तमेत तावदिया चेव होंति खुद्द भवा । 66336 । उत्क—मु. ।

Translation AI Generated

## 46]
**Sarvarthasiddhi**

[118 § 103. For the *san̄yata-san̄yata*, the time is all time in relation to many beings. For one being, the least time is one *samaya*. For the best, it is an *antarmuhūrta*.

§ 104. In the translation of the *bhavyas*, for the *mithyādṛṣṭi*, the time is all time in relation to many beings. For one being, there are two *bhaṅgas*: *anādi-sānta* and *sādi-sānta*. Of these, the *sādi-sānta* *bhaṅga* is the least time, an *antarmuhūrta*. For the best, it is a little less than half a *pudgala* transformation. This is the general time for all from the *sāsādanasamyakdṛṣṭi* to the *ayogakevali*. For the *abhavya*, the time is *anādi-aparyavasan̄a*.

§ 105. In the translation of *samyaktvam*, for the *kṣayika-samyakdṛṣṭi*, the time is the same for all from the *asan̄yata-samyakdṛṣṭi* to the *ayogakevali*. This is the general time for the four *kṣayopasamikasamyakdṛṣṭi*. For the *aupasamikasamyaktvam*, the time is *asan̄yata-samyakdṛṣṭi* and *san̄yata-san̄yata*. For the *san̄yata-san̄yata*, the least time is an *antarmuhūrta* in relation to many beings. For the best, it is an immeasurable part of a *palya*. For one being, the least and best time is an *antarmuhūrta*. For the *pramattasan̄yata*, *apramattasan̄yata*, and the four *upasamaka*, the least time is one *samaya* in relation to many beings and one being. For the best, it is an *antarmuhūrta*. This is the general time for the *sāsādanasamyakdṛṣṭi*, *samyagmithyādṛṣṭi*, and *mithyādṛṣṭi*.

§ 106. In the translation of *saṁjñā*, for the *saṁjñi* with *mithyādṛṣṭi* to the *anivṛttibādarānta*, the time is the same as for the *puruṣavedi*. This is the general time for the rest. For the *asan̄jñi*, the time is all time in relation to many beings. For one being, the least time is the size of a small *bhavagrahana*. For the best, it is infinite time, an immeasurable number of *pudgala* transformations. This is the general time for those who are without both *saṁjñi* and *asan̄jñi* characteristics.

1. - For the *jñāna* with *mithyādṛṣṭi*, the time is many *muhūrta*. 1 2 *grahana*. There are thirty-six thousand six hundred thirty-six *marana*. The *antarmuhūrta* is the time of the small *bhavas*. 66336. For the best, it is a *muhūrta*.