SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 77
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ५२] प्राकृतपैंगलम् [१.१०५ अह छप्पउ, छप्पअ छंद छइल्ल सुणहु अक्खरसंजुत्तउ । एआरह तसु विरइ त पुणु तेरह णिब्भंतउ ॥ बे मत्ता धरि पढम त पुणु चउ चउ कल किज्जइ। मज्झटिअ गण पंच हे? बिण्ण वि लहु दिज्जइ ॥ उल्लाल विरइ बे पण्णरह मत्ता अट्ठाइस सोइ । एम भणह मुणह छप्पअ पअ अणहा इत्थि ण किंपि होइ ॥१०५॥ १०५. छप्पय छन्द हे चतुर व्यक्ति (छैला), छप्पय छन्द सुनो । इसमें ११ मात्रा पर फिर १३ मात्रा पर प्रत्येक चरण में विराम का निर्वाह करो, आरम्भ में दो मात्रा देकर फिर चतुष्कल गणों की रचना की जानी चाहिए, ये मध्यस्थित चतुष्कल पाँच हों, तथा अन्त में फिर दो लघु दिये जायँ । (इस क्रम से चार चरण करने पर) फिर दो चरण उल्लाला के हों जिनमें १५ मात्रा पर यति हो तथा प्रत्येक चरण में २८ मात्रा हों । इस प्रकार छप्पय में छ: चरणों को समझो; अन्यथा वहाँ कुछ नहीं होता । (छप्पय ११, १३ : ११, १३ :: ११, १३ : ११, १३ :: १५, १३ : १५, १३ = १५२ मात्रा । (छप्पय के गणों का नियम आरंभ में दो मात्रा, ५ चतुर्मात्रिक गण, २ लघु) टिप्पणी-छप्पअ छंद-< षट्पदं छंदः कर्मकारक ए० व०। छइल-< छविल्ल (देशी शब्द), संबोधन, तु० हि० छैला । सुणहु-Vसुण+हु (आज्ञा म० पु० ब० व० अथवा आदरार्थे ब० व०) । तसु< तस्य । त-< ततः । किज्जइ, दिज्जइ-कर्मवाच्य रूप । मज्झट्ठिअ- मध्यस्थिता; हेट्ठ-< अधः । पण्णरह-2 पञ्चदश; दे० पिशेल $ ४४३; जैन महा० अर्धमा० पण्णरस । टेसिटोरी 8 ८०, पनरह, पनर; तु० हि० पन्द्रह, रा० पँदरा, गु० पन्दर । भणह, मुणह-'ह' आज्ञा म० पु० ब० व० । किपि-< किमपि । जहा, पिंधउ दिढ सण्णाह वाह उप्पर पक्खर दइ । बंधु समदि रण धसउ सामि हम्मीर वअण लइ ॥ १०५. सुणहु-C. मुणह, 0. मुणहु । संजुत्त-C. संज्जुत्तउ। तसु-C.O. तह । पुणु-B.C. पुणि । णिब्भंत-C. K. णिभंतउ, N. णिब्भत्तउ। किज्जइ-C. किज्जई । मज्झट्ठिअ-A. मझ्झट्ठिअ, B. मज्झठिअ, C. मझ्झठ्ठिअय । हेट्ठ-C. K. हेठ । बिण्णC. वि वि। दिज्जइ-C. दिज्जई । हेट्ठ बिण्ण वि लहु दिज्जइ-0. हेठू वि लहु लइ दिज्जइ । अट्ठाइस-B. अट्टावीस, C. अठ्ठाइस । सोइ-A. सोइ, B. सो, C. सोई । भणह मुणह-B. "मुणहु, C. मुणहु भणह, भणहु मणहु । छप्पअ-C. छप्पअह, O. छप्पह । पअ-A. पअह । अणहा-A.C. अण्णहा । इत्थि...होइ-A. इत्थि ण किंपि होइ, B. इत्थि ण किं वि होइ, C. इसि ण किम्म होई, K. णिछि कि पि ण होइ, N. इथि किं ण होइ । १०५-C. १०७, ०. १०४ । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001440
Book TitlePrakritpaingalam
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBholashankar Vyas, Vasudev S Agarwal, Dalsukh Malvania
PublisherPrakrit Text Society Ahmedabad
Publication Year2007
Total Pages690
LanguagePrakrit, Sanskrit, Hindi, Apbhramsa
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy