________________
જૈનધર્મ અને બૌદ્ધધર્મ
મનુષ્ય થયા એ સાધારણ વસ્તુ છે અને બન્ને ક્ષત્રિયને ધરે અવતર્યાં એ પણ સાધારણ વસ્તુ છે. છતાં જૈન માન્યતા પ્રમાણે તી કરો માત્ર ક્ષત્રિય કુલેમાં જ જન્મે છે, જયારે મુદ્દો ક્ષત્રિય અથવા બ્રાહ્મણ બન્ને કુળામાં જન્મી શકે છે. મહાવીર અને મુદ્દે બન્ને ક્ષત્રિય કુળમાં જન્મ્યાં છતાં ગુણેલ્કને કારણે સાચા બ્રાહ્મણ કહેવાયા છે, ઉત્તમ આરૂપે પ્રસિદ્ધ થયા છે.
મહાવીરના ધ -—પર પરાપ્રાપ્ત
K.
મહાવીર જે માર્ગનુ` કે ધનું નિરૂપણ કરે છે તે તેમણે તે જ પ્રાપ્ત કર્યાં છે એવા એમના દાવેા નથી. તેમને પાર્શ્વ પર પરાની જે સાધનાએની પર`પરા મળી તેનું અનુસરણ તેમણે કહ્યુ અને જે ધર્મ અને દન પાવું હતું તેની જ યથાર્થ અનુભૂતિ તેમને થઈ અને એ જ માર્ગે બીજાને લઈ જવા તેમણે પ્રયત્ન કર્યાં આ જ તેમનુ તીથંકરત્વ. પાર્શ્વ પર પરાના બાહ્યાચારમાં ઘેાડુ' સમયાનુકૂળ પરિવર્તનમાત્ર કરીને જ તેમણે સતાષ અનુભવ્યા; પણ પોતાનુ 'ન નવુ છે એવા દાવા તેમના નથી. અને વસ્તુસ્થિતિ પણ એવી જ છે. તેઓ સાધના જરૂર કરે છે, સાધના અર્થે યત્રતત્ર યાત્રા પણ કરે છે, પણ ધ્યેય તા એટલું જ છે કે પાશ્વ પરંપરાનુ જે દર્શીન છે તેને પરાક્ષાનુભવ નહિ પણ પ્રત્યક્ષ અનુભવ થાય. સારાંશ એ છે કે દાનિક ભૂમિકામાં તેમણે પા પર પરામાં ઉ જ ત્રુટિ જોઈ નહિ અને એને જ અંતિમ સત્ય માની તેને સાક્ષાત્કાર કરવા પ્રયત્ન કર્યાં. અને પરપરા જણાવે છે કે એ પ્રયત્નમાં તેઓ સફળ થયા અને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને પાવે કહેલ વસ્તુઓને તેમણે સાક્ષાત અનુભવ કર્યો.
૮૩
યુદ્ધના ધ—અપૂર્વ
આથી વિરુદ્ધ યુદ્ધના જીવનમાં છે, તેમને જે કાંઈ પરંપરાથી પ્રાપ્ત છે અને જે કાંઈ ખીજા પાસેથી શીખવાનુ` મળે છે, તેમાં તેમને સદેવ અસાષ અનુભવ થયા છે. તેમણે વિચાર કરીને આળાર કાલામ જેવા અનેક ગુરુ કર્યાં છે અને તે સૈાનાં વિચાર અને પરંપરાને છેડતાં જરાય આંચકા અનુભવ્યા હોય એમ નથી જણાતું, જેની જેની પાસે તેએ જાય છે તેની પાસેથી જે શીખવાનું હતું તે શીખી લીધા પછી પણ તેમને અસતીષ રહે છે; અને આ જે કાંઈ શીખવે છે તે અતિમ સત્ય નથી એમ માની તે આગળ વધે છે. આમ એમણે અનેક શુરુ કર્યાં, અનેક નાના અનુભવ કર્યાં, પણ તેમના મનને સાષ થયે નહિ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org