Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha

SR No.: 001423
Original Sutra Author: N/A
Author: Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1978
Total Pages: 764
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang
File Size: 26 MB

Page 550

00000000000000000
१ पुण्डरी
जीवतच्छरीरवादी
॥२८॥
181 न्हें समाददति तदुपमोगार्थमिति ॥ साम्प्रतं तजीवतच्छरीरवादिमतमुपसजिघृक्षुः प्रस्तावमारचयबाह-एवं चेग' इत्यादि, मूर्तिमनः शरीरादन्यदमूर्त ज्ञानमात्मन्यनुभूयते, तख चामूर्तेनैव गुणिना माव्यम्, अतः शरीरात्पृथग्भूत आत्माऽमृता ज्ञानक्त सदाधारभूतोऽस्तीति, न चात्माभ्युपगममन्तरेण तजीवतच्छरीरवादिनः कथञ्चिद्विचार्यमाणं मरणमुपपद्यते, रश्यन्ते च तथासूत्र एष शरीरे प्रियमाणा मृताच, तथा कुतः समागतोऽहं कुत्र चेदं शरीरं परित्यज्य यास्यामि', तथा 'इदं मे शरीरं पुराणं कर्मे त्येवमादिकाः शरीरात्पृथग्भावेनात्मनि संप्रत्यया अनुभूयन्ते, तदेवमपि खानुभवसिद्धेऽप्यात्मनि एके केयन नोस्तिकाः पृथग्जीवास्तिसमश्रद्दधानाः 'प्रागस्भिकार' प्रागल्भ्येन चरन्ति धृष्टतामापमा अभिदधति-यषयमात्मा शरीरात्पृथग्भूतः स्यात् ततः संसानिवर्णगंधरसस्पर्शान्यतमगुणोपेतः स्यात्, न च ते वराकाः खदर्शनानुरागाच तमसावृतरथ्य एतद्विदन्ति यथा--पूर्तस्यावं धयों | नामूर्तस्य, न हि ज्ञानस्य संस्थानादयो गुणाः संभाव्यन्ते, न च तत्तदभावेऽपि नास्ति, इत्येवमात्मापि संस्थानादिगुणरहितोऽपि वियत इति, एवं युक्तियुक्तमप्यात्मानं धार्ष्याआभ्युपगच्छन्ति । तथा 'निष्क्रम्य च स्वदर्शनविहितां प्रव्रज्या गृहीना नान्यो जीवः शरीराद्वियत इत्येवं यो धर्मो मदीयोऽयमित्येवमभ्युपगम्य खतोऽपरेषां च तं तथाभूतं धर्म प्रतिपादयन्ति । यद्यपि लोकाय|तिकानां नास्ति दीक्षादिकं तथाऽप्यपरेण शाक्यादिना प्रव्रज्याविधानेन प्रव्रज्य पवालोकायतिकमधीयानस्य(नाना) तयाविषपरिण| तेस्तदेवाभिरुचितम्, अतो मामकोऽयं धर्मः (इति) स्वयमभ्युपगच्छन्त्यन्येषां च प्रक्षापयन्ति, यदिवा-नीलफ्टाचभ्युपगन्तुःविदस्त्येव प्रव्रज्याविशेष इत्यदोष इति । सांप्रतं तत्वज्ञापितशिष्यव्यापारमधिकृत्याह-तं सदहमाणे स्वादि, ''नास्तिकवायुप
ये मण्डलवादिकाःप्र.। सूत्रकृताङ्गे न्यस्तं धर्म विषयिणामनुकूलं 'श्रद्दधानाः स्वमतावतिशयेन रोचयन्तः तथा 'प्रतिपादयन्तः' वितथभावेन गृह्णन्तः तथा तत्र २ श्रुतस्क- रुचिं कुर्वन्तः तथा साधु-शोभनमेतद्यत् यथा खाख्यातो-यथावस्थितो भवता धर्मोऽन्यथाऽसति हिंसादिष्ववर्तमानाः परलोकमन्धे शीला- KA यात्सुखसाधनेषु मांसमद्यादिष्वप्रवृत्तिं कुर्वन्तो मनुष्यजन्मफलवञ्चिता भवेयुः, ततः शोभनमकारि भवता हे श्रमण ! ब्राह्मण ! इति कीयावृत्तिः वा यदयं तज्जीवतच्छरीरधर्मोऽस्माकमावेदितः, काममिष्टमेतदस्माकं धर्मकथनं, खलुशब्दो वाक्यालङ्कारे, हे आयुष्मंस्त्रया वयम-
भ्युद्धताः अन्यथा कापटिकैस्तीर्थिर्वश्चिताः स्युरि(स्यामे) ति, तस्मादपकारिणं त्वां भवन्तं पूजयामः, अहमपि कश्चिदायुष्मतो भवतः प्रत्युपकारं करोमि । तदेव दर्शयति तद्यथा 'असणेणे'त्यादि सुगमं यावत्पादपुञ्छनकमि(केने)ति । तत्रैके केचन पूर्वोक्तया पूजया पूजायां वा 'समाउहिंसुति समावृत्ताः-प्रहीभूतास्ते राजानः पूजां प्रति प्रवृत्ताः, तदुपदेष्टारो वा पूजामध्युपपन्नाः सन्तस्तं राजादिकं खदर्शनप्रतिपन्नमेके केचन स्वदर्शनस्थित्या हिताहितप्राप्तिपरिहारेषु 'निकाचितवन्तो नियमितवन्तः, तथाहिभवतेदं तज्जीवतच्छरीरमित्यभ्युपगन्तव्यम् , अन्यो जीवोऽन्यच्च शरीरमित्येतच्च परित्याज्यम् , अनुष्ठानमपि एतदनुरूपमेव विधे||यमित्येवं निकाचितवन्त इति ॥ तत्र ये भागवतादिकं लिङ्गमभ्युपगताः पश्चाल्लोकायतग्रन्थश्रवणेन लोकायताः संवृत्तास्तेषां |
'पूर्वम्' आदौ प्रवज्याग्रहणकाल एवैतत्परिनातं भवति, तद्यथा-परित्यक्तपुत्र कलत्राः 'श्रमणा' यतयो भविष्यामः 'अनगारा गृह| रहिताः तथा 'निष्किश्चनाः' किञ्चनं-द्रव्यं तद्रहिताः तथा 'अपशवों गोमहिष्यादिरहिताः, परदत्तभोजिनः खतः पचनपाच
नादिक्रियारहितवात् , भिक्षणशीला भिक्षवः, कियद्वक्ष्यते अन्यदपि यत्किश्चित्पापं-सावा कर्मानुष्ठानं तत्सर्वे न करिष्यामी(मह) MAIL यथा प्र.।।
त्येवं सम्यगुत्थानेनोत्थाय पूर्व पश्चात्ते लोकायतिकमावमुपगता आत्मनः-खतः पापकर्मभ्योअतिविरता भवान्त, विरत्समावेच यत्कुर्वन्ति तदर्शयति-पूर्व सावधारम्भानिवृत्ति विधाय नीलपटादिकं च लिङ्गमास्थाय खयमात्मना सावधमनुष्ठानमाददतेस्वीकुर्वन्ति अन्यानप्यादापयन्ति-ग्राहयन्त्यन्यमप्याददानं-परिग्रहं खीकुर्वन्तं समनुजानन्ति । एवमेव-पूर्वोक्तप्रकारेण स्त्रीप्रधानाः स्त्रियोपलक्षिता वा काम्यन्त इति कामा भुज्यन्त इति भोगास्तेषु सातबहुलतया जितेन्द्रियाः सन्तस्तेषु काममोगेषु मूछिताएकीभावतामापना गृद्धा:-कालावन्तो ग्रथिता-अवबद्धा अध्युपपन्ना-आधिक्येन भोगेषु लुन्धा रागद्वेषा(पवशा)ी-रागद्वेपवशगाः कामभोगान्धा वा, त एवं कामभोगेषु अवबद्धाः सन्तोनात्मानं संसारात्कर्मपाशाद्वा समुच्छेदयन्ति-मोचयन्ति, नापि परं सदुपदेशदानतः कर्मपाशावपाशितं समुच्छेदयन्ति-कर्मबन्धात्रोटयन्ति, नाप्यन्यान् दशविधप्राणवर्तिनःप्राणान्-प्राणिनः, तथा अभूवन् भवन्ति भविष्यन्ति च भूतानि तथा आयुष्कधारणाजीवास्तान् तथा सत्त्वास्तथाविधवीर्यान्तरायक्षयोपशमापादितवीर्यगुणोपेतास्तान् न समुच्छेदयन्ति, असदभिप्रायप्रवृत्तवाद, ते चैवंविधास्तञ्जीवतच्छरीरवादिनो लोकायतिका अजितेन्द्रियतया काममोगावसक्ताः पूर्वसंयोगात्-पुत्रदारादिकात्यहीणा:-प्रभ्रष्टा आराधातः सर्वहेयधर्मेभ्य इत्यार्यो मार्गः-सदनुष्ठानरूपस्तमसंप्राप्ता इति,
एवं पूर्वोक्तया नीत्या ऐहिकामुष्मिकलोकद्वयसदनुष्ठानभ्रष्टा अन्तराल एव भोगेषु विषण्णास्तिष्ठन्ति, न विवक्षितं पौण्डरीकोत्क्षेपKणादिक कार्य प्रसाधयन्तीति । अयं च प्रथमः पुरुषस्तजीवतच्छरीरवादी परिसमाप्त इति ॥ प्रथमपुरुषानन्तरं द्वितीय पुरुषजातमधिकृत्याह
अहावरे दोचे पुरिसजाए पंचमहन्भूतिएत्ति आहिज्जइ, इह खलु पाइणं वा ६ संगतिया मणुस्सा, भवंति
काचितवन्त इति ॥ तत्र भवति, तद्यथा-परित्यक्तपुत्रकलामादिरहिताः, परदत्तभो
॥२८॥