Page Text
________________
122
पमा
।
सूत्रकृताई
1च सुरासुराधिपतिचक्रवर्तिबलदेववासुदेवादिभिर्वन्दना तथा तैरेव सत्कारपूर्विका वस्त्रादिना पूजना, तथा सर्वसिन्नपि लोके शीलाका- इच्छामदनरूपा ये केचन कामास्तदेतत्सर्व यश कीर्ति(श्लोकादिक)मपकारितया परिज्ञाय परिहरेदिति ॥२२।। किश्चान्यत्-'येन' चायीय- अन्नेन पानेन वा तथाविधेनेति सुपरिशुद्धेन कारणापेक्षया खशुद्धेन वा 'इह' अस्मिन् लोके इदं संयमपात्रादिकं दुर्भिक्षरोगातत्तियुतं
सादिकं वा भिक्षुः निर्वहेत् निर्वाहयेद्वा तदनं पानं वा 'तथाविधं' द्रव्यक्षेत्रकालभावापेक्षया 'शुद्ध' कल्पं गृहीयात्तथैतेषाम्॥१८२॥
अनादीनामनुप्रदानमन्यसै साधवे संयमयात्रानिर्वहणसमर्थमनुतिष्ठेत् , यदिवा--येन केनचिदनुष्ठितेन 'इमं संयम 'निर्वहेत्' निर्वाहयेद् असारतामापादयेत्तथाविधमशनं पानं वाऽन्यद्वा तथाविधमनुष्ठानं न कुर्यात् , तथैतेपामशनादीनाम् 'अनुप्रदानं' गृहस्थानां परतीथिकानां स्वयथ्यानां वा संयमोपघातकं नानुशीलयेदिति, तदेतत्सर्व ज्ञपरिनया ज्ञाखा सम्यक् परिहरेदिति॥२३॥ यदुपदेशेनैतत्सर्व कुर्यात्तं दर्शयितुमाह-'एवम्' अनन्तरोक्तया नीत्या उद्देशकादेरारभ्य 'उदाहुत्ति उदाहृतवानुक्तवान् निर्गतः सबाह्याभ्यन्तरो ग्रन्थो यसात्स निर्ग्रन्थो 'महावीर' इति श्रीमद्र्धमानस्वामी महांश्चासौ मुनिश्च महामुनिः अनन्तं ज्ञानं दर्शनं च यस्यासावनन्तज्ञानदर्शनी स भगवान् 'धर्म' चारित्रलक्षणं संसारोत्तारणसमर्थ तथा 'श्रुतं च' जीवादिपदार्थसंमूचकं 'देशितवान्' प्रकाशितवान् ॥ २४ ॥ किश्चान्यत्
॥१८२॥ भासमाणो न भासेजा, णेव वंफेज मम्मयं ।मातिटाणं विवजेजा, अणुचिंतिय वियागरे ॥२५॥ तथिमा तइया भासा, जं वदित्ताऽणुतप्पती । जं छन्नं तं न वत्तवं, एसा आणा णियंठिया ॥२६॥ होलावायं सहीवायं, गोयावायं च नो वदे । तुमं तुमंति अमणुन्नं, सबसो तं ण वत्तए ॥ २७ ॥ अकुसीले सया भिक्खू , णेव संसग्गिय भए । सुहरूवा तत्थुवस्सग्गा, पडिबुज्झेज ते विऊ ॥२८॥
यो हि भाषासमितः स भाषमाणोऽपि धर्मकथासम्बन्धमभाषक एव स्यात् , उक्तं च-"वैयणविहत्तीकुसलो वओमयं बहु| विहं वियाणंतो। दिवसंपि भासमाणो साहू वयगुत्तयं पत्तो॥१॥" यदिवा-यवान्यः कश्चिद्रनाधिको भाषमाणस्तत्रान्तर एव सश्रुतिकोऽहमित्येवमभिमानवान्न भाषेत, तथा मर्म गच्छतीति मर्मगं वचोन 'वंफेजति नाभिलपेत् , यद्वचनमुच्यमानं तथ्यमतर्थ्य वा सद्यस्य कस्यचिन्मनःपीडामाधत्ते तद्विवेकी न भाषेतेति भावः, यदिवा 'मामक' ममीकारः पक्षपातस्तं भाषमाणोऽन्यदा वा 'न वंफेजति' नाभिलषेत्, तथा 'मातृस्थानं मायाप्रधानं वचो विवर्जयेत् , इदमुक्तं भवति-परवञ्चनबुद्ध्या गूढाचारप्रधानो भापमाणोऽभापमाणो वाऽन्यदा वा मातृस्थानं न कुर्यादिति, यदा तु वक्तुकामो भवति तदा तद्वचः परात्मनोरुभयोर्वा बाधकमित्येवं प्राग्विचिन्त्य वचनमुदाहरेत् , तदुक्तम्-"पुचि बुद्धीऍ पेहित्ता, पच्छा वकमुदाहरे" इत्यादि ॥२५॥ अपिच-सत्या असत्या सत्यामृपा असत्यामृपेत्येवंरूपासु चतसृषु भाषासु मध्ये तत्रेयं सत्यामृषेत्येतदभिधाना तृतीया भाषा, सा च किश्चिन्मृपा किश्चित्सत्या इत्येवंरूपा, तद्यथा-दश दारका अमिनगरे जाता मृता वा, तदत्र न्यूनाधिकसम्भवे सति सङ्ख्याया व्यभि
१ वचन विभक्ति कुशलो वचोगतं बहुविधं विजानन् । दिवसमपि भाषमाणः साधुर्वचनगुप्तिसम्प्राप्तः ॥ १॥ २ तहावि द०अ० नि । ३० न्यदा वा प्र० ।। S४ पूर्व वुझ्या प्रेक्षयिला पश्चाद् वाक्यमुदाहरेत् ।
चारात्सत्यामृषात्वमिति, यां चैवंरूपां भाषामुदिता अनु-पश्चाद्भाषणाजन्मान्तरे वा तजनितेन दोषेण 'तप्यते' पीड्यते क्लेश-४९धर्मासूत्रकृताङ्गं | भाग्भवति, यदिवा-अनुतप्यते किं ममैवम्भूतेन भाषितेनेत्येवं पश्चात्तापं विधत्ते, ततश्चेदमुक्तं भवति-मिश्रापि भाषा दोषाय
किंध्ययन. शीलासाचार्याय
पुनरसत्या द्वितीया भाषा समस्तार्थविसंवादिनी, तथा प्रथमापि भाषा सत्या या प्राण्युपतापेन दोष.नुषङ्गिणी सा न वाच्या, त्तियुत
चतुर्थ्यप्यसत्यामृपा भाषा या बुधैरनाचीर्णा सा न वक्तव्येति, सत्याया अपि दोषानुषङ्गिखमधिकृत्याह-यद्वचः 'छन्नं ति 'क्षणु
हिंसायो' हिंसाप्रधानं, तद्यथा-वध्यतां चौरोऽयं लूयन्तां केदाराः दम्यन्तां गोरथका इत्यादि, यदिवा-'छन्नन्ति प्रच्छ यल्लो॥१८॥ || कैरपि यत्नतः प्रच्छाद्यते तत्सत्यमपि न वक्तव्यमिति, 'एषाऽऽज्ञा' अयमुपदेशो निर्ग्रन्थो-भगवास्तस्येति ॥२६॥ किञ्च-होले
कत्येवं वादो होलावादः, तथा सखेत्येवं वादः सखिवादः, तथा गोत्रोद्घाटनेन वादो गोत्रवादो यथा काश्यपसगोत्रे वशिष्ठसगोत्रे
वेति, इत्येवंरूपं वादं साधुनों वदेत , तथा 'तुमं तुमति तिरस्कारप्रधानमेकवचनान्तं बहुवचनोच्चारणयोग्ये 'अमनोज्ञं' मन:प्रतिकूलरूपमन्यदप्येवम्भूतमपमानापादक 'सर्वशः' सर्वथा तत्साधनां वक्तुं न वर्तत इति ॥ २७॥ यदाश्रित्योक्तं नियुक्तिकारेण तद्यथा-"पासत्थोसण्णकुसील संथवो ण किल वट्टए काउं" तदिदमित्याह-कुत्सितं शीलमस्पेति कुशीलः स च पार्श्वस्थादीनामन्यतमः न कुशीलोऽकुशीलः 'मदा' सर्वकालं भिक्षणशीलो भिक्षुः कुशीलो न भवेत् , न चापि कुशीलैः सार्धं 'संसर्ग माङ्गत्यं "भजेत' सेवेत, तत्संसर्गदोपोद्विभावयिषयाऽह-'सुखरूपाः' सातगौरवखभावाः 'तत्र' तसिन् कुशीलसंसर्गे संयमोपघातकारिण उपसर्गाः प्रादुष्ष्यन्ति, तथाहि-ते कुशीला वक्तारो भवन्ति-कः किल प्रासुकोदकेन हस्तपाददन्तादिके प्रक्षाल्य
॥१८३॥ माने दोषः सात, तथा नासरीरो धर्मो भवति इत्यतो येन केनचित्प्रकारेणाधाकर्मसबिध्यादिना तथा उपानच्छत्रादिना च शरीरं ।
cिerceisesesesesesesenteresenceteraciseseae.seeseseserves
seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeek
9090seasesiya
eeseeeeeeeeeeeeeeee
तसंसर्गदोपांसदा' सर्वकालं भिक्षणशा तदिदमित्याह जासति ॥ २७ ॥ यदाश्रित्याशानोश मनः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001423 |
| Book Title | Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Motilal Banarasidas |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 764 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang |
| File Size | 26 MB |