Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha

SR No.: 001423
Original Sutra Author: N/A
Author: Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay
Publisher: Motilal Banarasidas
Publication Year: 1978
Total Pages: 764
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang
File Size: 26 MB

Page 448

85
TOS999999999
चियुत
वान् कोऽसौ ?-काश्यपो वीरो वर्धमानस्वामी आशुप्रज्ञः सर्वत्र सदोपयोगात् , स चैवं मया पृष्टो भगवानिदमाह-यथा यदे॥ तद्भवता पृष्टस्तदहं 'प्रवेदयिष्यामि' कथयिष्याम्यग्रतो दत्तावधानः शुण्विति, तदेवाह--'दुःखम्' इति नरकं दुःखहेतुवात् ||
असदनुष्ठानं यदिवा-नरकावास एव दुःखयतीति दुःखं अथवा-असातावेदनीयोदयात् तीव्रपीडात्मकं दुःखमिति, एतच्चार्थतःपरमार्थतो विचार्यमाणं 'दुर्ग' गहनं विषमं दुर्विज्ञेयं असर्वज्ञेन, तत्प्रतिपादकप्रमाणाभावादित्यभिप्रायः, यदिवा--'दुहमट्ठदु
गं'ति दुःखमेवार्थो यसिन् दुःखनिमित्तो वा दुःखप्रयोजनो वा स दुःखार्थो-नरका, स च दुर्गो-विषमो दुरुत्तरखात् तं प्रतिपादयिष्ये, जुनरपि तमेव विशिनष्टि-आ-समन्ताद्दीनमादीनं तद्विद्यते यस्मिन्स आदीनिक:-अत्यन्तदीनसत्त्वाश्रयस्तथा दुष्टं कृतं दुष्कृतम् असदनुष्ठानं पापं वा तत्फलं वा असातावेदनीयोदयरूपं तद्विद्यते यस्मिन्स दुष्कृतिकस्तं, 'पुरस्तादू' अग्रतः प्रतिपादयिष्ये, पाठान्तरं वा 'दुक्कडिणं'ति दुष्कृतं विद्यते येषां ते दुष्कृतिनो-नारकास्तेषां सम्बन्धि चरितं 'पुरस्तात् पूर्वसित् जन्मनि । नरकगतिगमनयोग्यं यत्कृतं तत्प्रतिपादयिष्य इति ॥२॥ यथाप्रतिज्ञातमाह
जे केइ बाला इह जीवियट्टी, पावाई कम्माई करंति रुद्दा । ते घोररूवे तमिसंधयारे, तिवाभितावे नरए पडंति ॥३॥
तिवं तसे पाणिणो थोवरे य, जे हिंसती आयसुहं पडुच्चा ।
१ असर्वज्ञस्य नरकसानकारकताशझानाभावात् । सूत्रकृता ॥ जे लूसए होह अदत्तहारी, ण सिक्खती सेयवियस्स किंचि ॥४॥
नरकवि. शीलाकाचायिंव
भन्यध्य. ये केचन महारम्भपरिग्रहपश्चेन्द्रियवपिशितभवणादिके सावधानुष्ठाने प्रवृत्ताः 'बाला' अज्ञारागद्वेषोत्कटास्तिर्यग्मनुष्या 'इह ।
उद्देशः१ अस्मिन्ससारे असंयमजीवितार्थिनः पापोपादानभूतानि 'कोणि अनुष्ठानानि 'रौद्राः' प्राणिनां भयोत्पादकलेन भयानका ॥१२७॥ हिंसानृतादीनि कर्माणि कुर्वन्ति, त एवम्भूतास्तीबपापोदयवर्तिनो 'घोररूपे अत्यन्तभयानके 'तमिसंधयारेति बहलतमोऽन्ध
कारे यत्रात्मापि नोपलभ्यते चक्षुषा केवलमवधिनापि मन्दमन्दमुलूका इवाहि पश्यन्ति, तथा चागमः-"किण्हलेसे गं भंते ! णेरहए किण्हलेस गेरह पणिहाए ओहिणा सबओ समंता समभिलोएमाणे केवइयं खेले जाणई ? केवइयं खेतं पासइ, गोयमा! णो पहुययरं खेत्तं जाणइ णो बहुययरं खेत्तं पासइ, इत्तरियमेव खेत्तं जाणइ इत्तरियमेव खेतं पासई" इत्यादि तथा तीव्रो-दु:सहः खदिराङ्गारमहाराशितापादनन्तगुणोऽमितापः-सन्तापो यसिन् स तीव्राभितापः तसिन् एवम्भूते नरके बहुवेदने अपरि-18 त्यक्तविषयाभिष्वङ्गाः खकृतकर्मगुरवः पतन्ति, सत्र च नानारूपा वेदनाः समनुभवन्ति, तथा चोक्तम्-"अच्छडियविसयसुहो पडइ अविज्झायसिहिसिहाणिवहे । संसारोदहिवलयामुहंमि दुक्खागरे निरए ॥१॥ पायकंतोरत्थलमुहकहरुच्छलियरुहिरगंकृष्णलेश्यो भदन्त ! नैरयिकः कृष्णलेश्य नैरयिकं प्रणिधायावधिना सर्वतः समन्तात् समभिलोकयन् कियरक्षेत्रं जानाति कियरक्षेत्रं पश्यति ?, गौतम! नो
॥१२७॥ बहुतर क्षेत्र जानाति नो बहुतर क्षेत्रं पश्यति इत्वरमेव क्षेत्र जानाति इत्वरमेव क्षेत्रं पश्यति। २ अत्यक्तविषयसुखः पतति अविध्यातशिखिशिखानिवहे । संसारोया दमिव लयामुखे तुःखाकरे निरये ॥१॥ ३ महे प्र.। ४ पावाकान्तोरस्थलमुखकहरोच्छलितरुधिरमंहषे करपत्रोत्कृत्तद्विधीभागविदाणंदेहार्थे ॥१॥ इसे । करवत्तुक्कत्तदुहाविरिकविविईण्णदेहद्धे ॥ २॥ जंतंतेरभिजंतुच्छलंतसंसद्दभरियदिसिविवरे । डझंतुष्फिडियसमुच्छलत
सीसहिसंघाए ॥३॥ मुक्ककंदकडाहुक्कढंतदुक्कयकयंतकम्मंते । मूलविभिन्नुक्खित्तुद्धदेहणिद्वंतपब्भारे ॥ ४॥ सधयारदुग्गंधबंधSणायारदुद्धरकिलेसे | भिन्नकरचरणसंकररुहिरवसादुग्गमप्पवहे ॥ ५॥ गिद्धमुहणिदउक्खित्तबंधणोमुद्धकंविरकबंधे । दढगहिय
तत्तसंडासयग्गविसमुक्खुडियजीहे ॥६॥ तिखंङ्कुसग्गकट्ठियकंटयरुक्खग्गजज्जरसरीरे । निमिसंतरंपि दुल्लहसोक्खेऽवक्खेवदुक्खमि ॥ ७ ॥ इयं भीसणंमि णिरए पडंति जे विविहसत्तवहनिरया । सच्चन्भट्ठा य नरा जयंमि कयपावसधाया ॥८॥" इत्या-1 दि ॥३॥ किश्चान्यत्-तथा 'तीव्रम्' अतिनिरनुकम्प रौद्रपरिणामतया हिंसायां प्रवृत्तः, त्रस्यन्तीति प्रसाः-द्वीन्द्रियादयस्तान , तथा 'स्थावरांश्च' पृथिवीकायादीन् 'यः कश्चिन्महामोहोदयवर्ती 'हिनस्ति' व्यापादयति 'आत्मसुग्वं प्रतीत्य' स्वश-10 |रीरसुखकृते, नानाविधैरुपायैर्यः प्राणिनां 'लूषक' उपमर्दकारी भवति, तथा—अदत्तमपहर्तुं शीलमस्यासावदत्तहारी-परद्रव्यापहारकः तथा 'न शिक्षते' नाभ्यस्यति नादत्ते 'सेयवियस्सत्ति सेवनीयस्यात्महितैषिणा सदनुष्ठेयस्य संयमस्स किश्चिदिति, एतदुक्तम् भवति-पापोदयाद्विरतिपरिणाम काकमांसादेरपि मनागपि न विधत्ते इति ॥ ४ ॥ तथा
१० प्र० । २ यंत्रान्तर्भिद्यदुच्छलत्संशब्दभृतदिग्विवरे दह्यमानोत्स्फिटितोच्छलच्छीर्षास्थिसंघाते ॥१॥ ३ मुक्तानंदकटाहोत्कव्यमानदुष्कृतकृतान्तकौन्ते शूलविभिन्नोत्क्षिप्तोल देहनिष्ठभाग्भारे ॥१॥४ शब्दान्धकारदुर्गन्धबन्धनागारदुर्धरक्लेशे । मिन्नकरचरणसंकररुधिरवसादुर्गमप्रवाहे ॥१॥ ५ गृध्रमुखनिर्दयोरिक्षप्तबन्धनोन्मूर्धक्रन्दत्कबन्धे । दृढगृहीततप्तसंदशकाप्रविषमोत्पाटितजिहे ॥१॥ ६ बंधणे प्र० । ७०कंदिर० प्र०। ८. अधोमुखक्रन्दन् कबन्धो यत्र वि० प्र० । ९ तीक्ष्णाङ्कशाप्रकर्षितकंटकवृक्षाग्रजर्जरशरीरे निमेषान्तरमपि दुर्लभसौख्येऽव्याक्षेपदुःखे ॥ १० इति भीषणे निरये पतन्ति विविधसत्त्ववधनिरताः । सत्यभ्रष्टाश्च नरा जगति कृतपापसंघाताः॥१॥
SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSIST
Dasa 9090SSESSAGa9999999990sal