Page Text
________________
72
सूत्रकृताङ्गं बद्धा च बहुप्रकारं कदर्थयन्ति, एवं स्त्रियो नानाविधैरुपायैः पेशलभापणादिभिः 'एगतियन्ति' कश्चन तथाविधम् 'अन-18|| ४ नीपशीलाङ्का- गारं साधु 'संघृतमपि' मनोवाकायगुप्तमपि 'यनन्ति' स्ववशं कुर्वन्तीति, संवृतग्रहणं च स्त्रीणां सामोपदर्शनार्थ, तथाहि- रिज्ञाध्य. चार्यायव- संवृतोऽपि ताभिर्वध्यते, किं पुनरपरोऽसंवृत इति ॥ ८॥ किश्च
उद्देशः १ चियुतं
अह तत्थ पुणो णमयंती, रहकारोवणेमि आणुपुबीए । बद्धे मिए व पासेणं, फंदंते विण मुच्चए ताहे ॥९॥ ॥१०७॥ अहसेऽणुतप्पई पच्छा, भोच्चा पायसं व विसमिस्सं। एवं विवेगमादाय, संबासो नवि कप्पए दविए ॥१०॥
8 'अर्थ' इति स्ववशीकरणानन्तरं पुनस्तत्र-स्वाभिप्रेते वस्तुनि 'नमयन्ति' प्रहं कुर्वन्ति, यथा-'रथकारो' वर्धकिः 'नेमि
काष्ठं चक्रवाघभ्रमिरूपमानुपूर्व्या नमयति, एवं ता अपि साधु खकार्यानुकूल्ये प्रवर्तयन्ति, स च साधुर्मगवत् पाशेन बद्धो मोधार्थ स्पन्दमानोऽपि ततः पाशान्न मुच्यत इति ॥९॥ किञ्च-'अह से' इत्यादि, अथासौ साधुः स्त्रीपाशावबद्धो मृगवत् कू-18 | टके पतितः सन् कुटुम्बकृते अहर्निशं क्लिश्यमानः पश्चादनुतप्यते, तथाहि-गृहान्तर्गतानामेतदवश्यं सम्भाव्यते, तद्यथा-"कोबायओ को समचित्तु काहोवणाहिं काहो दिजउ वित्त को उग्घाडउ परिहियउ परिणीयउ को व कुमारउ पडियतो जीव खड-2 प्फडेहि पर बंधइ पावह भारओ ॥१॥" तथा यत्-"मया परिजनस्वार्थे, कृतं कर्म सुदारुणम् । एकाकी तेन दोऽहं, गतास्ते | ॥१०७॥ फलभोगिनः ॥ १॥" इत्येवं बहुप्रकारं महामोहात्मके कुटुम्बकूटके पतिता अनुतप्यन्ते, अमुमेवार्थ दृष्टान्तेन स्पष्टयति-यथा
१ क्रोधिकः कः समचित्तः कथं उपनय कथं ददात वित्तं कः उद्घाटकः परिहृतः परिणीतः को वा कुमारकः पतितो जीवः सुण्डस्फेटैः प्रबभाति पापभार ।।१।। कश्चिद्विषमिश्रं भोजनं भुक्ता पश्चात्तत्र कृतावेगाकुलितोऽनुतप्यते, तद्यथा-किमतन्मया पापेन साम्प्रतक्षिणा सुखरसिकतया विपाककटुकमेवम्भूतं भोजनमास्वादितमिति, एवमसावपि पुत्रपौत्रदुहितजामासृस्वसभ्रातृव्यभागिनेयादीनां भोजनपरिधानपरिणयनालङ्कारजातमृतकर्मतयाधिचिकित्साचिन्ताकुलोऽपगतस्वशरीरकर्तव्यः प्रनष्टैहिकामुष्मिकानुष्ठानोऽहर्निशं तब्यापारव्याकुलितमतिः परितप्यते, तदेवं अनन्तरोक्तया नीत्या विपाक खानुष्ठानस्य 'आदाय' प्राप्य, विवेकमिति वा कचित्पाठः, तद्विपाकं विवेक। वा 'आदाय'-गृहीसा स्त्रीभिश्चारित्रपरिपन्थिनीभिः सार्धं 'संवासों' वसतिरेकत्र 'न कल्पतेन युज्यते, कमिन्-'द्रव्यभूते पक्तिगमनयोग्ये रागद्वेषरहित वा साधौ, यतस्ताभिः साध संवासोऽवश्यं विवेकिनामपि सदनुष्ठान विधातकारीति ॥१०॥ खीसम्बन्धदोषानुपदर्योपसंहरमाहतम्हा उ वजए इत्थी, विसलित्तं व कंटगं नचा।ओए कुलाणि वसवत्ती, आघाते ण सेवि णिग्गंथे॥११॥ जे एयं उंछं अणुगिद्धा, अन्नयरा हुंति कुसीलाणं। सुतवस्सिएवि से भिक्खू, नो विहरे सह णमित्थीसु।१२।।
यसात् विपाककटुः स्त्रीभिः सह सम्पर्कस्तस्मात्कारणात् स्त्रियो वर्जयेत् तुशब्दात्तदालापमपि न कुर्यात् , किंवदित्याह-विपो. पलिप्तं कण्टकमिव 'ज्ञात्वा' अवगम्य स्त्रियं वर्जयेदिति, अपिच-विषदिग्धकण्टकः शरीरावयवे भन्नः समनर्थमापादयेत् नि
। यस्तु स्मरणादपि, तदुक्तम्-"विषस्य विषयाणां च, दूरमत्यन्तमन्तरम् । उपभुक्तं विषं हन्ति, विषयाः सरणादपि ॥१॥" मूत्रकृताङ्गं
तथा-"वरि विस खइयं न विसयसुह इक्कसि विसिण मरति । विसयामिस पुण धारिया पर णरएहि पडंति ॥१॥" तथा-1 ४ खोपशीलाङ्का- 'ओजः एकः असहायः सन् 'कुलानि' गृहस्थानां गृहाणि गला स्त्रीणां वशवर्ती तनिर्दिष्टवेलागमनेन तदानुकूल्यं भजमानो रिज्ञाध्य. चार्यांय- धर्ममाख्याति योऽसावपि 'न निर्ग्रन्थो न सम्यक् प्रवजितो, निषिद्धाचरणसेवनादवश्यं तत्रापायसम्भवादिति, यदा पुनः उद्देशः१
काचित्कुतश्चिनिमित्तादागन्तुमसमर्था वृद्धा वा भवेत्तदाऽपरसहायसाध्वभावे एकाक्यपि गला अपरस्त्रीवृन्दमध्यगतायाः पुरुषसम
|न्विताया वा स्त्रीनिन्दाविषयजुगुप्साप्रधानं वैराग्यजननं विधिना धर्म कथयेदपीति ॥ ११ ॥ अन्वयव्यतिरेकाभ्यामुक्तोऽर्थः ॥१०८॥
सुगमो भवतीत्यभिप्रायवानाह-'जे एवं उंछ' मित्यादि, 'ये' मन्दमतयः पश्चात्कृतसदनुष्ठानाः साम्प्रतक्षिण एतद्-अनन्तरो-18 तम् उंछन्ति जुगुप्सनीयं गद्य तदत्र स्त्रीसम्बन्धादिकं एकाकिस्त्रीधर्मकथनादिकं वा द्रष्टव्यं, तदनु-तत्प्रति ये 'गृद्धा अध्युपपन्ना मूर्षिछताः, ते हि 'कुशीलानां पार्श्वस्थावसनकुशीलसंसक्तयथाच्छन्दरूपाणामन्यतरा भवन्ति, यदिवा-काथिकपश्यकसम्प्रसारकमामकरूपाणां वा कुशीलानामन्यतरा भवन्ति, तन्मध्यवर्तिनस्तेऽपि कुशीला भवन्तीत्यर्थः, यत एवमतः 'सुतपस्थ्यपि' विकृष्टतपोनिष्टप्तदेहोऽपि 'भिक्षुः साधुः आत्महितमिच्छन् 'स्त्रीभिः समाधिपरिपन्थिनीभिः सह 'न विहरेत्। कचिद्गछेनापि सन्तिष्ठेत् , तृतीयार्थे सप्तमी, णमिति वाक्यालङ्कारे, ज्वलिताङ्गारपुञ्जवदरतः स्त्रियो वर्जयेदितिभावः ॥१२॥
॥१०८॥ | कतमाभिः पुनः स्त्रीभिः सार्ध न विहर्तव्यमित्येतदाशवाह
१ बरं वि जग्धं न विषयसुखं एकशो विषेण म्रियते। विपयामिषघातिताः पुनर्नरा नरकेषु पतन्ति ।।१।।
zeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeesesenteesectserserelaestroesesesese
सियुतं
eseaeesaeeeeeeees
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001423 |
| Book Title | Acharangasutram Sutrakrutangsutram Cha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sagaranandsuri, Anandsagarsuri, Jambuvijay |
| Publisher | Motilal Banarasidas |
| Publication Year | 1978 |
| Total Pages | 764 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Conduct, agam_acharang, & agam_sutrakritang |
| File Size | 26 MB |