Page Text
________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર અને મહાત્માપુરુષો પણ જાણે છે કે આ મનુષ્યાદિ છે, એ પદાર્થો જેવાથી બેયનું જાણવું સરખું વર્તે છે, અને આમાં ભેદ વર્તે છે, તે ભેદ થવાનાં કયાં કારણે મુખ્યપણે વિચારવા એગ્ય છે? એ પ્રકારે લખ્યું તેનું સમાધાન
મનુષ્યાદિને જગતવાસી જીવો જાણે છે, તે દેહિક સ્વરૂપથી તથા દૈહિક ચેષ્ટાથી જાણે છે. એકબીજાની મુદ્રામાં તથા આકારમાં, ઇદ્રિમાં જે ભેદ છે, તે ચક્ષુ આદિ ઇદ્રિયોથી જગતવાસી જીવ જાણી શકે છે, અને કેટલાક તે જીવોના અભિપ્રાય પણ અનુમાન પરથી જગતવાસી જીવ જાણી શકે છે, કેમકે તે તેના અનુભવને વિષય છે, પણ જ્ઞાનદશા અથવા વિતરાગદશા છે તે મુખ્યપણે દૈહિક સ્વરૂપ તથા દૈહિક ચેષ્ટાને વિષય નથી, અંતરાત્મગુણ છે, અને અંતરાત્મપણું બાહ્ય જીના અનુભવને વિષય ન હોવાથી, તેમ જ તથારૂપ અનુમાન પણ પ્રવર્તે એવા જગતવાસી જેને ઘણું કરીને સંસ્કાર નહીં હોવાથી જ્ઞાની કે વીતરાગને તે ઓળખી શકતા નથી. કેઈક જીવ સત્સમાગમના વેગથી, સહજ શુભકર્મના ઉદયથી, તથારૂપ કંઈ સંસ્કાર પામીને જ્ઞાની કે વીતરાગને યથાશક્તિ ઓળખી શકે; તથાપિ ખરેખરું ઓળખાણ તે દૃઢ મુમુક્ષુતા પ્રગટ્ય, તથારૂપ સત્સમાગમથી પ્રાપ્ત થયેલ ઉપદેશને અવધારણ કર્યું, અંતરાત્મવૃત્તિ પરિણમ્યું, જીવ જ્ઞાની કે વીતરાગને ઓળખી શકે. જગતવાસી એટલે જગતષ્ટિ જીવે છે, તેની દ્રષ્ટિએ ખરેખરું જ્ઞાની કે વીતરાગનું ઓળખાણ ક્યાંથી થાય? અંધકારને વિષે પડેલા પદાર્થને મનુષ્યચક્ષુ દેખી શકે નહીં, તેમ દેહને વિષે રહ્યા એવા જ્ઞાની કે વીતરાગને જગતદ્રષ્ટિ જીવ ઓળખી શકે નહીં. જેમ અંધકારને વિષે પડેલે પદાર્થ મનુષ્યચક્ષુથી જેવાને બીજા કોઈ પ્રકાશની અપેક્ષા રહે છે તેમ જગતવૃષ્ટિ જેને જ્ઞાની કે વીતરાગના ઓળખાણ માટે વિશેષ શુભસંસ્કાર અને સત્સમાગમની અપેક્ષા એગ્ય છે. જે તે યુગ પ્રાપ્ત ન હોય તે જેમ અંધકારમાં પડેલે પદાર્થ અને અંધકાર એ બેય એકાકાર ભાસે છે, ભેદ ભાસતું નથી, તેમ તથારૂપ પેગ વિના જ્ઞાની કે વીતરાગ અને અન્ય સંસારી જીવનું એક આકારપણું ભાસે છે; દેહાદ ચેષ્ટાથી ઘણું કરીને ભેદ ભાસતું નથી.
જે દેહધારી સર્વ અજ્ઞાન અને સર્વ કષાય રહિત થયા છે, તે દેહધારી મહાત્માને ત્રિકાળ પરમભક્તિથી નમસ્કાર હો! નમસ્કાર હે!! તે મહાત્મા વર્તે છે તે દેહને, ભૂમિને, ઘરને, માર્ગને, આસનાદિ સર્વને નમસ્કાર હે ! નમસ્કાર હે !! શ્રી ડુંગર આદિ સર્વ મુમુક્ષુજનને યથાયેગ્ય.
૬૭૫ મુંબઈ, ફાગણ વદ ૫, બુધ, ૧૯૫૨
બે પત્ર મળ્યાં છે. મિથ્યાત્વના પચ્ચીસ પ્રકારમાંથી પ્રથમના આઠ પ્રકારનું સમ્મસ્વરૂપ સમજવા માટે પૂછ્યું તે તથારૂપ પ્રારબ્ધદયથી હાલ થડા વખતમાં લખી શકાવાને સંભવ ઓછો છે.
“સુંદર કહત ઐસે, સાધુ કઉ શૂરવીર, વૈરિ સબ મારિકે, નિશ્ચિત હોઈ સૂતે હૈ.”
૬૭૬ મુંબઈ, ફાગણ વદ ૯, રવિ, ૧૯૫૨ આત્માથી જીવે વિશેષ કરી અનુપ્રેક્ષા કરવા યોગ્ય આશંકા સહજ નિર્ણયાર્થે તથા બીજા કેઈ મુમુક્ષ જીના વિશેષ ઉપકારને અર્થે તે કાગળમાં લખી તે વાંચી છે. થોડા દિવસમાં બનશે તે કેટલાક પ્રશ્નોનું સમાધાન લખીશું.
શ્રી ડુંગર આદિ મુમુક્ષુ જીવને યથાયોગ્ય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001415 |
| Book Title | Shrimad Rajchandra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Govardhandas |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 1032 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, Discourse, Philosophy, Worship, Sermon, & Rajchandra |
| File Size | 23 MB |