SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 139
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २६] छक्खंडागमे जीवट्ठाणं [१, ३, २. सव्वजीवाणमवत्था तिविहा भवदि, सत्थाण-समुग्घादुववादभेदेण । तत्थ सत्थाणं दुविहं, सत्थाणसत्थाणं विहारवदिसत्थाणं चेदि । तत्थ सत्थाणसत्थाणं णाम अप्पणो उप्पण्णगामे गयरे रणे वा सयण-णिसीयण-चंकमणादिवावारजुत्तेणच्छणं । विहारवदिसत्थाणं णाम अप्पणो उप्पण्णगाम-णयर-रण्णादीणि छड्डिय अण्णत्थ सयण-णिसीयणचंकमणादिवावारणच्छणं'। समुग्घादो सत्तविधो, वेदणसमुग्धादो कसायसमुग्घादो वेउव्वियसमुग्धादो मारणंतियसमुग्धादो तेजासरीरसमुग्घादो आहारसमुग्घादो केवलिसमुग्धादो 'चेदि । तत्थ वेदणसमुग्घादो णाम अक्खि-सिरो-वेदणादीहि जीवाणमुक्कस्सेण सरीरतिगुणविप्फुजणं' । कसायसमुग्घादो णाम कोध-भयादीहि सरीरतिगुणविप्फुजणं । वेउव्वियसमुग्घादो णाम देव-णेरइयाण वेउव्वियसरीरोदइल्लाणं साभावियमागारं छड्डिय अण्णागारेणच्छणं । मारणंतियसमुग्धादो णाम अप्पणो वट्टमाणसरीरमछड्डिय रिजुगईए विग्गहगईए .......... ................ __ स्वस्थान, समुद्धात और उपपादके भेदसे सर्व जीवोंकी अवस्था तीन प्रकारकी है। उनमें स्वस्थान दो प्रकारका है- स्वस्थानस्वस्थान और विहारवत्स्वस्थान । उनमेंसे अपने उत्पन्न होनेके ग्राममें, नगरमें अथवा अरण्यमें सोना, बैठना, चलना आदि व्यापारसे युक्त होकर रहने का नाम स्वस्थानस्वस्थान है। अपने उत्पन्न होनेके ग्राम, नगर अथवा अरण्य आदिको छोड़कर अन्यत्र शयन, निषीदन और परिभ्रमण आदि व्यापारसे युक्त होकर रहनेका नाम विहारवत्स्वस्थान है। समुद्धात सात प्रकारका है- १ वेदनासमुद्धात, २ कषायसमुद्धात, ३ वैक्रियिकसमुद्धात, ४ मारणान्तिकसमुद्धात, ५ तेजस्कशरीरसमुद्धात, ६ आहारकशरीरसमुद्धात, और ७ केवलिसमुद्धात । उनमेंसे नेत्रवेदना, शिरोवेदना आदिके द्वारा जीवोंके प्रदेशोंका उत्कृष्टतः शरीरसे तिगुणे प्रमाण विसर्पणका नाम वेदनासमुद्धात है। क्रोध, भय आदिके द्वारा जीवके प्रदेशोंका शरीरसे तिगुणे प्रमाण प्रसर्पणका नाम कषायसमुद्धात है। वैक्रियिकशरीरके उदयवाले देव और नारकी जीवोंका अपने स्वाभाविक आकारको छोड़कर अन्य आकारसे रहनेका नाम वैक्रियिकसमुद्धात है । अपने वर्तमानशरीरको नहीं छोड़कर १तत्र तावत् उत्पन्नपुरग्रामादिक्षेत्रं तत् स्वस्थानस्वस्थानम् । गो जी. जी. प्र. ५४३. २ विवक्षितपर्यायपरिणतेन परिभ्रमितुमुचितक्षेत्रं तद्विहारवत्स्वस्थानमिति । गो. जी. जी. प्र. ५४३. ३ हंतेगमिक्रियात्वात्संभूयात्मप्रदेशाना बहिरुद्रमनं समुद्धातः । स सप्तविधः । त. रा. वा. १,२०. मूलसरीरमछंडिय उत्तरदेहस्स जीवपिंडस्स । णिग्गमणं देहादो होदि समुग्धादणामं तु ॥ गो. जी. ६६८. वेदनादिवशेन निजशरीराज्जीवप्रदेशाना बहिःप्रदेशे तत्प्रायोग्यविसर्पणं समुद्रातः । गो. जी. जी. प्र. ५४३.. ४ तत्र वातिकादिरोगविषादिद्रव्यसंबंधः संतापापादितवेदनाकृतो वेदनासमुद्धातः । त. रा. वा. १, २०. ५ द्वितयप्रत्ययप्रकर्षोत्पादितक्रोधादिकृतः कषायसमुद्धातः। त. रा. वा. १, २.. ६ एकत्वपृथक्त्वनानाविधविक्रियशरीरवाक्प्रचारप्रहरणादिविक्रियाप्रयोजनो वैक्रियिकसमुद्धातः । त. रा. वा. १, २.. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001398
Book TitleShatkhandagama Pustak 04
Original Sutra AuthorPushpadant, Bhutbali
AuthorHiralal Jain, Fulchandra Jain Shastri, Devkinandan, A N Upadhye
PublisherJain Sahityoddharak Fund Karyalay Amravati
Publication Year1942
Total Pages646
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & Karma
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy