SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 236
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ [ सणिणयासपरूवणा] ५४. सण्णियासो दुविधो सस्थाणसण्णियासो चेव परस्थाणसणियासो चेव । सत्थाणसणियासे पगदं । दुविधो णिद्देसो ओघे० आदेसे० । ५५. ओघे०-आभिणिबोधिय-णाणावरणीयं बंधंतो चदुण्णं णाणावरणीयाणं णियमा बंधगो । एवं एकमेक्कस्स बंधगो। णिहाणि बंधतो अट्ठदंसणा० णियमा बंधः । एवं थीणगिद्धितियस्स । णि बंधं० थीणगिद्धितियं सिया बंधगो. सिया अबंधगो, पंचदंसणा० णियमा बंधगो। एवं पचला० । चक्खुदंसणा० बंध० पंच [ सन्निकर्षप्ररूपणा] ५४. सन्निकर्प दो प्रकारका है, एक स्वस्थान सन्निकर्ष और दूसरा परस्थान सन्निकर्ष है । यहाँ स्वस्थान सन्निकर्प प्रकृत है। उसका ओघ और आदेशकी अपेक्षा दो प्रकारसे निर्देश करते हैं। विशेषार्थ-स्वस्थान सन्निकर्षमें एक साथ बँधनेवाली एकजातीय प्रकृतियोंका ग्रहण किया गया है। परस्थान सन्निकर्ष में एक साथ बँधनेवाली सजातीय एवं विजातीय प्रकृतियोंका ग्रहण किया गया है। ५५. ओघसे-आभिनिबोधिक ज्ञानावरणका बन्ध करनेवाला शेष श्रुतादि ज्ञानावरणचतुष्टयको नियमसे बाँधता है। इसी प्रकार एक प्रकृतिका बन्ध करनेवाला ज्ञानावरणकी शेष प्रकृतियोंका बन्धक है। विशेषार्थ-ज्ञानावरणकी मति, श्रुत, अवधि, मनःपर्यय, केवलज्ञानावरणरूप किसी भी प्रकृतिका बन्ध होनेपर शेष चार प्रकृतियोंका भी नियमसे बन्ध होगा। ऐसा नहीं है कि अवधिज्ञानावरणका तो बन्ध होता रहे और मनःपर्ययज्ञानावरणादिका बन्ध न हो। पाँचों ज्ञानावरणके भेदोका सदा एक साथ बन्ध होता रहता है । निद्रानिद्राका बन्ध करनेवाला ८ दर्शनावरणका नियमसे बन्धक है। इसी प्रकार स्त्यानगृद्धित्रिकमें भी समझना चाहिए। निद्राका बन्धक स्त्यानगृद्धि त्रिकका बन्धक है भी और नहीं भी है। किन्तु वह दर्शनावरणपंचक अर्थात् चक्ष-अचश्न-अवधि केवलदर्शनावरण तथा प्रचलाका नियमसे बन्धक है। विशेषार्थ-स्त्यानगृद्धित्रिकका बन्ध सासादन गुणस्थान तक होता है और निद्रा प्रकृतिका अपूर्वकरण गुणस्थानके प्रथमभागपर्यन्त बन्ध होता है, अतः निद्राका बन्ध होनेपर स्त्यानगृद्धित्रिकका बन्ध होना अनिवार्य नहीं है । हो भी सकता है, नहीं भी होवे । निद्राके समान प्रचलाका भी वर्णन जानना चाहिए । चक्षुदर्शनावरणका बन्धक जीव निद्रादिक पाँच दर्शनावरणका कथंचित् बन्धक है कथंचित् अबन्धक है, किन्तु अचक्षु-अवधिकेवलदर्शनावरणका नियमसे बन्धक है। इसी प्रकार अचक्षु-अवधि-केवलदर्शनावरणमें जानना चाहिए। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001388
Book TitleMahabandho Part 1
Original Sutra AuthorBhutbali
AuthorSumeruchand Diwakar Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1998
Total Pages520
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari & Karma
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy