________________
૨ શ્રીરાdલા ટા”
પ્રતિક્રમણ વખતે મુહપત્તિના ઉપયોગ
પૂર્વક બોલતી - સાંભળતી વેળાની મુદ્રા
આદાન નામ : શ્રી સાત લાખ સૂત્ર |
વિષયઃ ગણ નામ : જીવરાશિ -
સમસ્ત જીવરાશિ પ્રતિ આલોચના સૂત્ર
થયેલા હિંસાદોષ સ્વરૂપ પ્રથમ પાપસ્થાનકની વિસ્તારથી આલોચના.
મૂળ સૂત્ર
ઉચ્ચારણમાં સહાયક અર્થ : સાત લાખ પ્રકારના (પૃથ્વીરૂપ-જીવ) સાત લાખ પૃથ્વીકાય,
સાત લાખ પૃથ-વી-કાય, પૃથ્વીકાયના જીવો (માટી, ઢેફં, પથ્થર વગેરે), સાત લાખ અપકાય,
સાત લાખ અપ-કાય, સાત લાખ પ્રકારના (પાણીરૂપ-જીવ) અપકાયના સાત લાખ તેઉકાય,
સાત લાખ તેઉ–કાય, જીવો- (પાણી, ઝાકળ, બરફ, ધુમ્મસ વગેરે), સાતા સાત લાખ વાઉકાય,
સાત લાખ વાઉ–કાય, લાખ પ્રકારના (અગ્નિરૂપ-જીવ) અગ્નિકાયના દશ લાખ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય, દશ લાખ પ્ર-ત-પે-ક- જીવો (- લાઈટ, બલ્બ, બેટરી, મશાલ વગેરે), સાત
વનસ-પતિ-કાય, લાખ પ્રકારના (પવનરૂપ-જીવ) વાયુકાય જીવો. ચૌદ લાખ સાધારણ વનસ્પતિકાય, ચૌદ લાખ સાધા-રણ- (-હવા, વાયરો, પવન વગેરે), દશ લાખ પ્રકારના
વનસ-પતિ-કાય,
એક શરીરમાં એક જીવ રૂપ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના બે લાખ બેઇંદ્રિય,
બે લાખ બે ઇન-દ્રિય,
જીવો (- ફળ, ફૂલ, બી, પાંદડુ, છાલ વગેરે), ચૌદ બે લાખ તેઇંદ્રિય,
બે લાખ તે ઇન-દ્રિય, લાખ પ્રકારના (એક શરીરમાં-અનંત જીવો રૂપ) બે લાખ ચઉરિંદ્રિય,
બે લાખ ચઉ–રિન-દ્રિય,
સાધારણ વનસ્પતિ કાયના જીવો ( કંદમૂળ, ચાર લાખ દેવતા,
ચાર લાખ દેવ-તા
નીલ, નિગોદ વગેરે), બે લાખ પ્રકારના (ફક્ત ચાર લાખ નારકી,
ચાર લાખ નાર-કી,
સ્પર્શ અને રસનો અનુભવ કરી શકે, તેવા જીવરૂપ) ચાર લાખ તિર્યંચ પંચેંદ્રિય,
ચાર લાખ તિર-ય= (યન).
બેઈન્દ્રિય જીવો (= શંખ, કોડી, અળસીયા વેગેર), -ચ પગ (પન)-ચેન-દ્રિય,
બે લાખ પ્રકારના (ફક્ત સ્પર્શ, રસ અને ગંધનું ચૌદ લાખ મનુષ્ય
ચૌદ લાખ મનુ–ષ્ય.
સંવેદન કરવા સમર્થ એવા જીવરૂપ) તેઈન્દ્રિય જીવો એવંકારે ચોરાશી લાખ જીવા યોનિ માંહે મહારે જીવે જે કોઇ જીવ હણ્યો
( કીડી, મંકોડા, છાણના કીડા, ધનેરા, કંથુઆ, હોય, હણાવ્યો હોય, હણતાં પ્રત્યે અનુમોદ્યો હોય, તે સવિ હુ મન
ઈચળ વગેરે), બે લાખ પ્રકારના (ફક્ત સ્પર્શ, રસ, વચન-કાયાએ કરી, મિચ્છા મિ દુક્કડે ||
ગંધ અને રૂપનું જ સંવેદન કરવા સમર્થ એવા
" જીવરૂપ) ચઉરિદ્રિય જીવો, (- વીંછી, ભમરો, તીડ, અશુદ્ધ
શુદ્ધ
માખી, ડાંસ, મચ્છર વગેરે), ચાર લાખ પ્રકારના દેવતાઓ (= વૈમાનિક, બે લાખ બેઈન્દ્રિ બે લાખ બેઈન્દ્રિય
૬ ભવનપતિ, વ્યંતર, જ્યોતિષી દેવતાઓ), ચાર લાખ પ્રકારના નારકીઓ, ચાર તિર્યંચ પંચિન્દ્રિ તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય
લાખ પ્રકારના (સ્પર્શ, રસ, ગંધ રૂપ અને શબ્દરૂપ પાંચેય ઈન્દ્રિયનું સંવેદના કરવા સમર્થ પશુઓ રૂ૫) તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય જીવો (સર્પ, પંખી, માછલી, હાથી, ઘોડા, કુતરા વગેરે), ચૌદ લાખ પ્રકારના મનુષ્યો એ પ્રમાણે ૯ + o + ૦ + ૯ + ૧૦ + ૧૪ + ૨ + ૨ + ૨ + ૪+૪+૪+ ૧૪ = ૮૪ લાખ પ્રકારની જીવોની યોનિ (ઉત્પત્તિ સ્થાન ) હોય છે.
તેમાંથી મારા જીવે (થી) જે કોઈ જીવને હણ્યો હોય, બીજા પાસે હણાવ્યો હોય અને હણનારની અનુમોદના (પ્રશંસાતારીફ) કરી હોય, તે સર્વ પ્રકારના (કરણ-કરાવણ-અનુમોદનરૂપ) ખરેખર મન, વચન અને કાયાથી પાપ કર્યું હોય તો તે પાપ મારું મિથ્યા થાઓ (નિષ્ફળ થાઓ).
૧૬૫
Jain Education international
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org