________________
પાંચપ્રારનો અભિગમ (વિનય) ૧. સચિત્ત ત્યાંગ : પ્રભુભક્તિમાં ઉપયોગમાં ન આવે, તેવી ખાવા-પીવા આદિ સચિત્ત વસ્તુઓનો ત્યાગ. ૨. અચિત્ત અત્યાગ : નિર્જીવવસ્ત્ર-અલંકાર આદિ અને પ્રભુ ભક્તિમાં ઉપયોગી વસ્તુઓનો ત્યાગ ન કરવો. ૩. ઉત્તરાસના : બન્ને છેડા સહિતનું એક પડવાળો સુયોગ્ય-સ્વચ્છ ખેસ ધારણ કરવો. ૪. અંજલિ : પ્રભુજીના મુખના દર્શન થતાં બે હાથ મસ્તકે જોડીને અંજલિ કરવી. ૫. એકાગ્રતા : મનની એકાગ્રતા જાળવવી (મન એકાગ્ર હોય ત્યારે વચન-કાયા એકાગ્ર થઈ જ જાય).
દશ-વિક= (દશ પ્રારે ત્રણ-ત્રણ વસ્તુઓનું પાલન) નિસીહિ ત્રિક : પહેલીનિસીહિ
: દેરાસરનાં મુખ્ય દરવાજામાં પ્રવેશ વખતે સંસાર ના ત્યાગસ્વરુપ, બીજી નિસીહિ
: ગભારામાં પ્રવેશ કરતી વખતે જિનાલય સંબંધિત ચિંતાના
ત્યાગસ્વરુપ. ત્રીજી નિસીહિ
: ચૈત્યવંદન શરુ કરતાં પૂર્વે અંગ-અગ્રપૂજા સ્વરુપ દ્રવ્યપૂજાના.
ત્યાગસ્વરુપ. પ્રદક્ષિણા ત્રિક:
પ્રભુજીનાં દર્શન પૂજન કરતાં પહેલાં સંપૂર્ણ જિનાલયને / મૂળનાયકપ્રભુજીને | ત્રિગડામાં પધરાવેલા પ્રભુજીને સમ્યગ્દર્શનજ્ઞાન–ચારિત્રની પ્રાપ્તિ માટે ‘કાળ અનાદિ અનંત થી...' દુહા
બોલવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા આપવી તે પ્રણામત્રિક:
(૧) અંજલિ બદ્ધ પ્રણામ : જિનાલયના શિખરનાં દર્શન થતાં બન્ને હાથ જોડી કપાળે લગાડવા તે. (૨) અર્ધઅવનત પ્રણામ : ગભારાપાસે પહુચતાં બે હાથ જોડી કપાળે લગાડીને અડધા નમી જવું તે.
(૩) પંચાંગ-પ્રણિપાત પ્રણામ. : ખમાસમણ આપતી વખતે પાંચેય અંગોને વિધિમુજબ નમાવવા તે. પૂજા ત્રિક: (૧) અંગ પૂજા
: પ્રભુજીને સ્પર્શીને થતી પક્ષાલ-ચંદન-કેસર-પુષ્પ પૂજા તે. (૨) અગ્ર પૂજા
: પ્રભુજીની આગળ રહીને થતી ધૂપ-દીપ-ચામર-દર્પણ-પંખો-અક્ષત
નૈવેધ-ફળ-પૂજા. (૩) ભાવ પૂજા
: પ્રભુજીની સ્તવના સ્વરુપ ચૈત્યવંદન કરવું તે. • નોંધ : અન્ય રીતિએ પણ પૂજા ત્રિક થાય છે. (૧) પાંચ પ્રકારી પૂજા : ચંદન, પુષ્પ, ધૂપ, દીપ અને અક્ષત પૂજા. (૨) અષ્ટ પ્રકારી પૂજા
: ન્હવણ-ચંદન-પુષ્પ-ધૂપ-દીપ-અક્ષત-નૈવેધ અને ફળ પૂજા. (૩) સર્વ પ્રકારી પૂજા
: ઉત્તમદ્રવ્ય દ્વારા પ્રભુજીની વિશિષ્ટ ભક્તિ કરવી તે. અવસ્થા ત્રિક : (૧) પિંડસ્થ-અવસ્થા : પ્રભુજીને સમક્તિ પ્રાપ્તિ થી લઈને અંતિમભવે યુવરાજપદ સુધી
અવસ્થાનું ભાવન કરવું. (૨) પદસ્થ-અવસ્થા
: પ્રભુજીના અંતિમભવમાં રાજ્યાવરથાથી કેવલી અવસ્થાનું ભાવના
કરવું. (૩) રુપાતિત અવસ્થા : પ્રભુજીને અષ્ટકર્મનાશ દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલ સિદ્ધાવસ્થાનું ભાવન કરવું.
• નોંધ : પક્ષાલ આદિ દ્રવ્ય પૂજા-ભાવ પૂજા કરતા અવસ્થાનું ભાવન કરવું. (૧) જન્મ-અવસ્થા
: પક્ષાલ. (૨) રાજ્ય-અવસ્થા
: ચંદન-પુષ્પ-અલંકાર-આંગી. શ્રમણ-અવસ્થા : કેશ રહિત મસ્તક-મુખ જોઈને ભાવવી અને આઠ પ્રાતિહાર્ય દ્વારા પ્રભુજીની કેવલી
અવસ્થા ભાવવી અને પ્રભુજીને પર્યકાસને-કાઉસ્સગ્નમુદ્રામાં જોતાં સિદ્ધાવસ્થા-ભાવવી,
૧૧૫ walnelibrary.org
ein Ed
l