SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 91
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका ४१ औदारिकादिशरीरपंचकमुं तबंधनपंचकमुं संघातपंचक, संस्थानषट्क, अंगोपांगत्रित यमुं संहननषट्कमुं वर्णपंचकमुं गंधद्वितयमुं रसपंचक, स्पर्शाष्टकमुदिती पंचाशत्प्रकृतिगळं निर्माणनाममुं आतपोद्योतयुगळम स्थिरास्थिरशुभाशुभप्रत्येकसाधारणशरीरंगळ द्विकंगळु अगुरुलाउपघातपरघातमब अगुरुलघुत्रितयमुमेंबी द्वाषष्टिप्रकृतिगळु पुद्गलविपाकिगळक्कुं। पुद्गले विपाकः पुद्गलविपाकः । सोऽस्त्येष्विति पुद्गलविपाकीनि यदु गुणनाममक्कुं॥ इन्नुलिदभवविपाकिगळंग क्षेत्रविपाकिगळंगे जीवविपाकिगळंगे पेळदपरु : आऊणि भवविवाई खेत्तविवाई य आणुपुव्वीओ। अत्तरि अवसेसा जीवविवाई मुणेयव्या ।।४८।। आयूंषि भवविपाकोनि क्षेत्रविपाकिन्यानुपूर्व्याणि । अठसप्तत्यवशेषा जीवविपाकिन्यो मंतव्याः ॥ ___ नाल्कुमायुष्यंगळु भवविपाकिगळकुं। नाल्कुमानुपूव्यंगळु क्षेत्रविपाकिगळप्पुवु । अवशेषाष्टसप्ततिप्रकृतिगळु जीवविपाकिगळेदु बगेयल्पडुववु । औदारिकादिशरोरनिर्वर्तनदोळु विपाकमुझळदरिदं पुद्गलविपाकिगळं नारकादि भवंगळोळे विपाकमुन्दरिदं भवविपाकिगळं पूर्वशरीरमं विटुत्तरशरीरनिमित्तं विग्रहातियोळे विपाकमुदरिदं क्षेत्रविपाकिगळं नारकादिजीवपर्यायनिवर्तनदो विपाकमुळ्ळुरदं जीवविपाकिगळे दिन्तु कर्मप्रकृतिगळ्ये कार्याविशेषंगळ्पे- १५ ळल्पदृवु । दे ५। बं ५ । सं ५। सं ६ । अं३। सं ६ । व ५। ग२। र ५ । स्प ८ । नि१। आ १ । उ१ । स्थि१ । अ१। शु१ । अ१। प्र१। सा १ । अ १ । उ १ । ११ । युति ६२ । भवविपाकिगळु ४ । क्षेत्रविपाकिगळु ४ । जीवविपाकिगळु ७८ युति १४८॥ अष्टासप्ततिजीवविपाकिगळवाउवेंदोडे पेळल्पपरु : पञ्चशरीरपञ्च बन्धनपञ्चसंघातषट्संहननपञ्चवर्णद्विगन्धपञ्चरसस्पर्शाष्टकमिति पञ्चाशत् । निर्माणं २० आतपोद्योती स्थिरास्थिरशुभाशुभप्रत्येकसाधारणानि अगुरुलघुपघातपरधाताश्चेति द्वाषष्टिः पुद्गलविपाकीनि भवन्ति । पुद्गले एव एषां विपाकत्वात् ।।४७॥ भवक्षेत्रजीवविपाकोन्याह चत्वारि आयंषि भवविपाकीनि । चत्वारि आनूपूर्वाणि क्षेत्रविपाकीनि अवशिष्टाष्टसप्ततिः जीवविपाकीनि नरकादिजीवपर्यायनिर्वर्तनहेतुत्वात् । एवं प्रकृतिकार्यविशेषाः ज्ञातव्याः ॥४८॥ तानि जीवविपाकीनि कानि? इति चेदाह २५ पाँच शरीर, पाँच बन्धन, पाँच संघात, छह संस्थान, तीन अंगोपांग, छह संहनन, पाँच वर्ण, दो गन्ध, पाँच रस, आठ स्पर्श ये पचास, निर्माण, आतप, उद्योत, स्थिर-अस्थिर, शुभ-अशुभ, प्रत्येक, साधारण, अगुरुलघु, उपघात, परघात ये सब बासठ पुद्गलविपाकी हैं क्योंकि पुद्गलमें ही इनका विपाक होता है ॥४७॥ भवविपाकी, क्षेत्रविपाकी और जीवविपाकी प्रकृतियों को कहते हैं चार आयु भवविपाकी हैं। चार आनुपूर्वी क्षेत्रविपाकी हैं। शेष अठहत्तर प्रकृतियाँ जीवविपाकी हैं क्योंकि नारक आदि जीवपर्यायोंकी रचनामें निमित्त हैं। इस प्रकार प्रकृतियोंका कार्यविशेष जानना चाहिए ॥४८।। वे जीव विपाकी प्रकृतियाँ कौन हैं, यह कहते हैंक-६ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001325
Book TitleGommatasara Karma kanad Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1999
Total Pages698
LanguageHindi, Prakrit, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Principle, Karma, P000, & P040
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy