SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 83
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका नाम । निष्प्रभशरीरकारणमनादेयनाम। पुण्ययशसः प्रत्यनीकफलमयशस्कोत्तिनाम। यस्योदयाल्लोकपूजितेषु कुलेषु जन्म भवति तदुच्चैर्गोत्रनाम । तद्विपरीतेषु गहितेषु कुलेषु जन्म भवति तन्नोचैरर्गोत्रं नाम । यदुदयाद्दातुकामोपि न प्रयच्छति लब्धुकामोपि न लभते भोक्तुमिच्छन्नपि न भक्ते उपभोक्तमिच्छन्नपि नोपभुक्ते तत्सहितुकामोपि न तत्सहते त एते पंचान्तरायस्य भेदाः। अन्तरायापेक्षया भेवनिदर्वेशः क्रियते । दानस्यांतरायो लाभस्यान्तरायो भोगस्यान्तराय उपभोगस्थान्तरायो वीर्यस्यांतराय इति । दानादिपरिणामस्य व्याघातहेतुत्वात् । नामकर्मदुत्तरप्रकृतिगळोळ भेदविवयिंदमन्तर्भावमं तोरिवपरु : देहे अविणाभावी बंधणसंघाद इदि अबंधुदया । वण्णचउक्केऽभिण्णे गहिदे चत्तारि बंधुदये ॥३४॥ देहे अविनाभाविनी बंधनसंघातावित्यबंधोदयौ । वर्णचतुष्के अभिन्ने गृहीते चत्वारि १० बंधोदययोः॥ देहे शरीरनामकर्मवाळु । अविनाभाविनौ अविनाभाविगळंत विगळु । बंधनसंघातौ बंधननाममुं संघातनाममुमें देरडु इति यिदुकारणदिदमबंधोदयौ बंधप्रकृतिगळुमुदयप्रकृतिगळु. अमनोज्ञस्वरनिवर्तनं भवति तदुःस्वरनाम । निष्प्रभशरीरकारणम् अनादेयनाम । पुण्ययशसः प्रत्यभीकफलं अयशरकोतिनाम । __ यस्योदयाल्लोकपूजितेषु कुलेषु जन्म भवति तदुच्चोत्रम् । यदुदये तद्विपरीतेषु गहितेषु कुलेषु जन्म भवति तन्नीचैर्गोत्रम् । ___ यदुदयाहातुकामोऽपि न प्रयच्छति लब्धुकामोऽपि न लभते भोक्तुमिच्छन्नपि न भुङ्क्ते उपभोक्तुमिच्छन्नपि नोपभुङक्ते तत्सहितुकामोऽपि न तत्सहते ते एते पञ्चान्तरायभेदाः । अन्तरायापेक्षया भेदनिर्देशः क्रियते । दानस्य अन्तरायः, लाभस्य अन्तरायः, भोगस्यान्तरायः, उपभोगस्यान्तरायः, वीर्यस्य अन्तराय इति २० दानादिपरिणामस्य व्याघातहेतुत्वात् ॥३३॥ अथ नामोत्तरप्रकृतिषु अभेदविवक्षया अन्तर्भावं दर्शयति देहे पञ्चविधशरीरनामकर्मणि स्वस्वबन्धसंघातौ अविनाभाविनी इति कारणात् अबन्धोदयौ-बन्धोदययुक्त होनेपर भी लोग प्रीति नहीं करते वह दुर्भगनाम है। जिसके उदयसे स्वर सुन्दर नहीं होता वह दुःस्वरनाम है। प्रभाहीन शरीरका कारण अनादेय नाम है। पुण्य कार्य करनेपर भी यशका न फैलना या अपयश फैलना जिसके उदयसे हो वह अयशकीर्तिनाम है। २५ जिसके उदयसे लोकपूजित कुलमें जन्म हो वह उच्चगोत्र है। जिसके उदयमें उससे विपरीत नीच कुलमें जन्म हो वह नीचगोत्र है। जिसके उदयसे देनेकी इच्छा होनेपर भी दान नहीं कर पाता, लाभकी इच्छा होनेपर लाभ नहीं होता, भोगनेकी इच्छा होनेपर भी भोग नहीं सकता, उपभोगकी इच्छा होनेपर उपभोग नहीं करता, उत्साह करने की इच्छा होनेपर भी उत्साह नहीं होता, वे ये अन्तरायके ३० भेद हैं। अन्तरायकी अपेक्षा भेदपूर्वक निर्देश किया गया है-दानका अन्तराय, लाभका अन्तराय, भोगका अन्तराय, उपभोगका अन्तराय और वीर्यका अन्तराय; क्योंकि ये दान आदिके परिणामोंके व्याघातमें निमित्त होते हैं ।।३३।। आगे नामकर्मको उत्तर प्रकृतियों में अभेद-विवक्षामें गर्भित प्रकृतियोंको दिखाते हैंपाँच शरीरनामकर्मके अपने-अपने बन्धन और संघात अविनाभावी हैं। इस कारणसे ३५ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001325
Book TitleGommatasara Karma kanad Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1999
Total Pages698
LanguageHindi, Prakrit, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Principle, Karma, P000, & P040
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy