SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 82
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३२ गो० कर्मकाण्डे धातु । ७ । फ । दिन । ५० (३०) । इच्छि । वा १ । लब्धदि ४ २ । ७ यदुदयाद्रमणीया मस्तकादिप्रशस्तावयवा भवन्ति तच्छुभनाम । यदुदयादन्यप्रीतिप्रभवस्तत्सु भगनाम । यस्मान्निमित्तान्मनोज्ञस्वर निर्व्वर्त्तनं भवति तत्सुस्वरनाम । प्रभोपेतशरीरकारणमादेयनाम | पुण्यगुणख्यापनकारणं यशस्कीत्तिनाम । यन्निमित्तात्परिनिःपत्तिस्तन्निर्माणं तद्विविधं ५ स्थाननिर्माणं प्रमाणनिर्माणं चेति । तत्र जातिनामकम्र्म्मोदयापेक्षं चक्षुरादीनां स्थानं प्रमाणं च निवर्त्तयति । निम्मयतेऽनेनेति वा निर्माणमिति । आर्हन्त्यकारणं तीर्थंकरत्वनाम । यन्निमित्तादेकेंद्रियेषु प्रादुर्भावः तत्स्थावरनाम । सूक्ष्मशरीरनिर्व्वत्तंकं सूक्ष्मनाम । षड्विधपर्याप्त्यभावहेतुरपर्याप्तनाम । बहूनामात्मनामुपभोगहेतुत्वेन साधारणं भवति शरीरं यतस्तत्साधारणशरीरनाम । धातूपधातूनां स्थिरभावेनानिर्वर्तनं १० यतस्तदस्थिरनाम | यदुदयेनाऽरमणीयमस्तकाद्यवयवनिव्यंर्त्तनं भवति तदशुभनाम । यदुदयाद्रूपादिगुणोपेतेऽप्यप्रीति विदधाति जनस्तद्दुर्भगनाम । यदुदयादमनोज्ञस्वरनिर्व्वर्तनं भवति तद्दुःस्वर २५ धातु प्र ७ । फ दि ३० । इच्छा धातुः १ लब्धदि ४ । २ । ७ यदुदयात् रमणीया मस्तकादिप्रशस्तावयवा भवन्ति तच्छुमनाम । यदुदयादन्यप्रोतिप्रभवः तत्सुभगनाम । यस्मान्निमित्तात् मनोज्ञस्वरनिर्वर्तनं भवति तत्सुस्वरनाम । प्रभोपेतशरीर कारणं आदेयनाम | पुण्यगुण१५ ख्यापनकारणं यशस्कीर्तिनाम | यस्मान्निमित्तात् परिनिष्यत्तिः तन्निर्माणनाम । तद्विविधम्-स्थान निर्माणं प्रमाणनिर्माणं चेति । तत्र जातिनामोदयापेक्षं चक्षुरादीनां स्थानं प्रमाणं च निर्वर्तयति निर्मीयते अनेनेति वा निर्माणम् । आर्हन्त्यकारणं तीर्थंकरत्वनाम | यन्निमित्ताकेन्द्रियेषु प्रादुर्भावः तत्स्थावरनाम । सूक्ष्मशरीरनिर्वर्तकं सूक्ष्मनाम । षड्विध२० पर्याप्त्यभावहेतुरपर्याप्तनाम । बहूनामात्मनामुपभोगहेतुत्वेन साधारणं भवति शरीरं यतः तत्साधारणशरीरनाम । धातुपधातूनां स्थिरभावेनानिर्वर्तनं यतः तदस्थिरनाम । यदुदयेन अरमणीयमस्तकाद्यवयवनिर्वर्तनं भवति तदशुभनाम । यदुदयात् रूपादिगुणोपेतेऽपि अप्रीति विदधाति जनः तद्दुर्भगनाम । यदुदयात् मज्जा, मज्जा वीर्य और वीर्य से सन्तान होती है। वात, पित्त, कफ, सिरा, स्नायु, चर्म और उदराग्नि इन सातको विद्वानोंने उपधातु कहा है।' जिसके उदयसे रमणीय मस्तक आदि प्रशस्त अवयव होते हैं वह शुभनाम है । जिसके उदयसे दूसरे प्रीति करते हैं वह सुभगनाम है। जिसके निमित्तसे मनोज्ञ स्वर होता है वह सुस्वरनाम है । प्रभायुक्त शरीरका कारण आदेयनाम है । पुण्य गुणों की कीर्ति में कारण यशस्कीर्तिनाम है । जिसके निमित्तसे रचना हो वह निर्माणनाम है । उसके दो भेद हैंस्थाननिर्माण और प्रमाणनिर्माण । वह जातिनामकर्मके उदयके अनुसार चक्षु आदिके ३० स्थान और प्रमाणका निर्माण करता है । अर्हन्तपदका कारण तीर्थंकर नाम है । जिसके निमित्तसे एकेन्द्रियोंमें जन्म हो वह स्थावरनाम है। सूक्ष्मशरीरका उत्पादक सूक्ष्मनाम है। छह प्रकारकी पर्याप्तिके अभाव में जो निमित्त है वह अपर्याप्तनाम है । जिसके उदयसे बहुत-से जीवोंके उपभोगमें हेतु साधारण शरीर होता है वह साधारणशरीरनाम है । जिसके उदयसे धातु- उपधातु स्थिर न हों वह अस्थिर नाम है । जिसके उदयसे अरमणीय ३५ मस्तक आदि अवयवोंकी रचना हो वह अशुभ नाम है। जिसके उदयसे रूप आदि गुणोंसे Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001325
Book TitleGommatasara Karma kanad Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1999
Total Pages698
LanguageHindi, Prakrit, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Principle, Karma, P000, & P040
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy