________________
જીવનની સચ્ચાઈ
ધારાનગરીમાં રાજા ભોજ રાજ્ય કરતા હતા. કહેવાય છે કે કવિઓમાં, યોગીઓમાં, દાનીઓમાં, ધુરંધરોમાં અને ધર્માત્માઓમાં તેમના જેવો બીજો કોઈ રાજા થયો નથી. તેઓની ઉદારતા અને પ્રજા પ્રત્યેના પ્રેમની કેટલીયે વાતો પ્રચલિત છે.
જ્યારે જીવનની છેલ્લી ઘડી આવી, ત્યારે તેમણે પોતાના દીવાનને બોલાવીને કહ્યું, ‘મારા મૃત્યુ બાદ એક કામ કરશો ?’ ‘શું મહારાજ ?’ દીવાને ઉત્સુક્તાથી પૂછ્યું.
ભોજે કહ્યું, “જ્યારે મારા દેહને સ્મશાનભૂમિએ લઈ જાઓ ત્યારે મારો એક હાથ સફેદ અને બીજો હાથ કાળો કરી દેજો અને બંને હાથ બધાને દેખાય એ રીતે મૃતદેહને લઈ જજો.’
રાજાનો આવો હુકમ સાંભળી દીવાન આશ્ચર્યમાં પડી ગયા. તેમની સમજમાં નહોતું આવતું કે રાજા આ જાતનો આદેશ કેમ આપી રહ્યા છે! અચકાતાં અચકાતાં તેમણે પૂછ્યું, “રાજન્ આપ શા માટે આવું કરવાનું કહી રહ્યા છો ?’’
રાજા ભોજ બોલ્યા, “એટલા માટે કે ખાલી હાથ જોઈને લોકોને જાણ થઈ જાય કે રાજા હોય કે રંક, કોઈ પણ પોતાની સાથે ધન-સંપત્તિ વગેરે નથી લઈ જતા. બધા જ ખાલી હાથે આવે છે અને ખાલી હાથે જાય છે. સફેદ અને કાળો રંગ એ બતાવવાને માટે કે માણસની સાથે જો કશું જાય છે, તો તેનાં સારાં અને ખરાબ કર્મો જ જાય છે.”
રાજાએ જીવનની એક એવી સચ્ચાઈને પ્રકાશિત કરી દીધી કે જેને દીવાન ક્યારેય ભૂલી શકયો નહીં. વાચક પણ જીવનની આ સચ્ચાઈને ભૂલી જશે નહિ.
Jain Education International
હ
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
