Page Text
________________
| - આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ
પૂજ્યશ્રી આત્માનંદજી સર્વ કલેશથી અને સર્વ દુ:ખથી મુક્ત આત્મગુણો અંશે નિર્મળ બની જાય છે. આત્મગુણો થવાનો ઉપાય એક આત્મજ્ઞાન છે. વિચાર વિના નિર્મળ અને સમ્યક્ બનતાં જીવ સર્વ દુઃખ અને આત્મજ્ઞાન થાય નહીં; અને અસત્સંગ તથા ક્લેશથી ક્રમશઃ મુક્તિ પામે છે. આત્મજ્ઞાન કોઈનું અસત્રસંગથી જીવનું વિચારબળ પ્રવર્તતું નથી, આપ્યું અપાય કે લીધું લેવાય એવી નિશ્વયથી કોઈ એમાં કિચિમાત્ર સંશય નથી.”
વ્યવસ્થા જ નથી. પરંતુ પુરુષ પાસેથી તે પ્રાપ્ત શ્રીમદ્રાજચંદ્ર વચનામૃત પત્રાંક - ૫૬૯. કરવાના ઘણાં સંયોગ અને સગવડ છે. આપણે શાનાથી મુક્ત થવું છે? સર્વ ક્લેશ. કૃપાળુદેવશ્રીએ કહ્યું છે કે-“કોઈ એક પુરુષને અને દુ:ખથી. તો હવે એ વસ્તુ સમજવી જોઈએ કે શોધ; અને તેના ચરણ કમળમાં સર્વભાવ અર્પણ દુઃખ અને ક્લેશ એટલે શું? દુ:ખ એ ઇન્દ્રિયો દ્વારા કરી દઈ વત્યે જા, પછી મોક્ષ ન મળે તો મારી અનુભવાય છે, અને ક્લેશ એ ચિત્ત દ્વારા પાસેથી લેજે.” - અનુભવાય છે. ઇન્દ્રિયોને અણગમતી વસ્તુ મળે. આત્મજ્ઞાન અભ્યાસરૂપે થાય તો મુમુક્ષુદશા તેને જગતના જીવો દુઃખ કહે છે. પરંતુ બહારમાં છે અને સહજરૂપે' થાય તો જ્ઞાનીદશા છે. કોઈ પણ દુઃખના સંયોગ ન હોવા છતાં ચિંતા- વિશેષરૂપે થાય તો મુનિદશા છે અને એક સેકન્ડનો આકુળવ્યાકુળપણું-માનસિક સંતાપ-સંકલ્પો પણ આંતરો પડ્યા વિના રહે તો તે કેવળજ્ઞાન છે. વિકલ્પો કર્યા કરવા અને પોતાના નહીં એવા અન્ય આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું હોય તો વિચારદશા પદાર્થોની મૂછમાં મૂંઝાયેલા રહેવું-અભિલાષાઓ પ્રગટ કરવી જોઈએ. અહીં વિચારનો અર્થ છે - સેવ્યા કરવી એનું નામ છે ક્લેશ - આમ થઈ જશે તત્ત્વવિચાર - સદ્વિચાર - આત્મવિચાર, તો શું થશે? પેલું ચાલ્યુ જશે તો શું થશે? વગેરે ભાવો આત્મવિચારથી આત્મા નજીક જવાય છે. જેવી વસ્તુ થવા - આર્તધ્યાન થવું-એનું નામ જ ક્લેશ. લેવી હોય એવું મૂલ્ય ચૂકવવું પડે છે. તો આપણે તો
આ દુઃખ અને ક્લેશથી મુક્ત થવાનો ઉપાય અનાદિકાળના અજ્ઞાન અંધકારને દૂર કરી એક જ છે કે આત્માને ઓળખો. ઓળખો એટલે ભવભ્રમણનો અંત લાવવાનો અપૂર્વ પુરુષાર્થ શ્રદ્ધો, શ્રદ્ધો એટલે પરિચય કરો; પરિચય કરો આદરવાનો છે. એ કંઈ એકદમ ના થઈ જાય. એનો. એટલે અભ્યાસ કરો, અભ્યાસ કરો એટલે કે લક્ષ રાખીને સતત પુરુષાર્થ કરતાં રહેવું અને દર પોતાના ઉપયોગને વારંવાર અંતર્મુખ બનાવો અને વરસે ગંભીરતાથી આપણી આત્મસાધનાનો વિચાર સ્વભાવમાં સ્થિરતા કરો; જેથી અનુભવદશા પ્રગટે. કરવો કે આટલા વરસો દરમિયાન મેં કેટલોઆત્મજ્ઞાન આપણે બહારથી મેળવવાનું નથી પરંતુ (Progress) પ્રગતિ કર્યો? નિરંતર એ જ લક્ષ, આપણો જ આત્મા શુદ્ધિકરણ દ્વારા નિર્મળ થઈને એ જ ભાવના, એ જ વિચાર, એનું જરટણ રહેતો પોતાના જ્ઞાન અને આનંદનો અનુભવ કરે તેને એ તત્ત્વવિચાર અવશ્ય આત્મજ્ઞાન પ્રગટવાનું આત્મજ્ઞાન કહે છે. જેવી રીતે “સર્વ ગુણાંશ તે નિમિત્તકારણ બની શકે છે. વિચારની એટલી બધી સમ્યકત્વ' એ જ રીતે આત્મજ્ઞાન પ્રગટતાં બધાં અગત્ય છે કે શ્રીઆત્મસિદ્ધિશાસ્ત્રમાં અનેકવાર
-- ૩૦ | તીર્ચ-૨૨ભા
રજયંતી વર્ષ : ૨૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001295 |
| Book Title | Tirth Saurabh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Atmanandji Maharaj |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Sadhna Kendra Koba |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Devotion, & Articles |
| File Size | 6 MB |