________________
તેમની પૂજા કરવાનો અધિકાર પ્રાપ્ત થયો. આ દેવીનો આદેશ થવાથી તેણે જમાઈ મથુરબાબુ તેને ગમતી વાત હતી તેથી તેને ખુશી થઈ. સાથે મસલત કરી કલકત્તાથી ઉત્તરે છ કિલોમીટર
રામકુમારની પત્ની સને ૧૮૫૧માં પુત્રને દૂર ગંગા કિનારે નદીને પૂર્વકાંઠે દક્ષિણેશ્વરમાં જન્મ આપી સુવાવડમાં જ મૃત્યુ પામી. પોતાના સાઠ વિઘા જમીન સને ૧૮૪૧માં ૬oooo પરિવારમાં થયેલા પરિવર્તનોની ગદાધર પર રૂપિયામાં ખરીદી તેના પર નવચૂડાથી શોભતું ઊંડી અસર થઈ. પહેલાં પિતાનું અને પછી વિશાળ કાલીમંદિર, બાર શિવમંદિરો, રાધાકાનાનું ભાભીનું અવસાન, પરિવારની ઘટતી જતી મંદિર, સભામંડપ, નોબતખાનાં વગેરે કરાવ્યાં. આવક-એ બધાએ તેને સાંસારિક સુખોપભોગોની સને ૧૮૫૫ના મેની ૩૧મી તારીખે મૂર્તિની ક્ષણભંગુરતાની પ્રતીતિ કરાવી. શાળામાં પ્રાપ્ત પ્રાણપ્રતિષ્ઠાનો મહોત્સવ ધામધૂમપૂર્વક ઊજવાયો. થતા, પૈસા કમાવામાં ઉપકારક એવા શિક્ષણ ગદાધર ત્યાં ઉપસ્થિત હતો. રામકુમારને ત્યાં પ્રત્યે પણ તેનો અણગમો વધ્યો.
પૂજારીની નોકરી મળી. રામકુમારે આયુષ્યના ગદાધર યુવાવસ્થામાં પ્રવેશી રહ્યો હતો તે અંત સુધી પૂજારીપદ નિભાવ્યું. વખતે તેને આવું લાગવા માંડ્યું હતું કે પોતાનું મોટા ભાઈએ પૂજારીપદનો સ્વીકાર કર્યો આગમન કોઈ મહાન કાર્ય પરિપૂર્ણ કરવા માટે એ જાણી ગદાધરને આઘાત લાગેલો, પરંતુ થયું છે. એ મહાન કાર્ય કર્યું છે એ હજુ તેને બીજી બધી રીતે તેને આ સુંદર સ્થળ અનુકૂળ સ્પષ્ટ થયું ન હતું પણ પરમેશ્વરનાં દર્શન એ લાગ્યું. પવિત્ર એકાંત સ્થળ, રાણી તથા જ જીવનનું એક મુખ્ય કર્તવ્ય છે એવું તે માનવા મથુરબાબુનું ભાવભર્યું વર્તન, મા જગદંબા અહીં લાગ્યો હતો.
હાજરાહજુર છે એવી અચળ શ્રદ્ધા અને બાજુમાં રામકુમાર કલકત્તામાં પાઠશાળા ખોલી જ કલકલનાદે વહેતી પતિતપાવની ભાગીરથી વિધાર્થીઓને ભણાવતા હતા. અને ધનવાન : આ બધાને કારણે ગદાધરની એ સ્થળ પ્રત્યેની લોકોના ઘરે જઈ દેવસેવા પણ કરતા. તેમને પ્રીતિ વધતી ગઈ. મદદનીશની જરૂર લાગી. તેમની નજર ગદાધર આ સમયગાળામાં રામકુમારની ફોઈની પર ગઈ. ગામમાં તે કશું ઉપયોગી કામ કરતો દીકરી હેમાંગિનીનો પુત્ર હૃદયરામ દક્ષિણેશ્વર ન હતો; તેથી માતાની અનુમતિ મેળવી તેઓ આવ્યો. એ વખતે તે સોળ વર્ષનો હતો. ગદાધર ગદાધરને સને ૧૮૫રમાં કલકત્તા લઈ ગયા. તથા તેની વચ્ચે ઉંમરનો મોટો તફાવત ન હતો.
ગામનો અને ગોઠિયાઓનો સોળ વર્ષનો બંને બાળપણથી એકબીજાના મિત્ર હતા. સહવાસ છોડતાં ગદાધરનું હૃદય ભારે થઈ ગયું. મથુરબાબુએ ગદાધરને કાલીમંદિરમાં દેવીને પણ પિતાતુલ્ય મોટાભાઈના આદેશને તેણે માથે અલંકાર પહેરાવનાર તરીકે અને હૃદયરામને ચડાવ્યો. ગદાધરના માથે દેવપૂજાનો ભાર નાખી ગદાધર તથા રામકુમારના મદદનીશ તરીકે રામકુમારે પાઠશાળાની પ્રવૃત્તિમાં મન પરોવ્યું. નીમ્યા. નાનો ભાઈ નોકરીમાં ગોઠવાયો એ
એ અરસામાં કલકત્તાના જાનબજાર નામક જાણી રામકુમાર નચિંતિત થયા. લત્તામાં રામચંદ્રદાસ નામના ધનાઢ્ય જમીનદારની હવે ગદાધરના જીવનનો નવો તબક્કો શરૂ વિધવા રાણી રાસમણિ રહેતી હતી. સ્વપ્નમાં થયો. એ કષ્ટમય સાધનાકાળ હતો. ઈશ્વરદર્શન
- ૮૮ | તીર્થ-સૌરભ
રજતજયંતી વર્ષ : ૨૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org