________________
અર્વાચીન જૈન જ્યોતિર્ધરો
વિશેષ ઉપકારી, સરળ અને વ્યવહારજીવનમાં ઉપયોગી થોડીક સામગ્રી સંક્ષેપમાં રજૂ કરીએ છીએ. સૌ કોઈને જીવન ઉન્નત બનાવવાની તે પ્રેરણા આપે છે. ૧. સામાન્ય સદાચાર અને નીતિ-ન્યાય (૧) સર્વ જીવોમાં સમદષ્ટિ. કોઈ પ્રાણીને જીવિતવ્યરહિત કરવાં નહીં, તેની પાસે
થી ગજા ઉપરાંત કામ લેવું નહીં. (૨) જિંદગી ટૂંકી છે, અને જંજાળ લાંબી છે, માટે જંજાળ ટૂંકી કરીશ તો
જિંદગી સુખરૂપ અને લાંબી લાગશે. (૩) જે સંસારપ્રવૃત્તિથી આ લોકમાં સુખનું કારણ અને પરલોકમાં સુખનું કારણ
થાય તેનું નામ વ્યવહારશુદ્ધિ. (૪) પવિત્રતાનું મૂળ સદાચાર છે. ૨. માનવદેહ (૧) દુર્લભ એવો મનુષ્યદેહ પણ પૂર્વે અનંતવાર પ્રાપ્ત થવા છતાં કંઈ પણ
સફળ થયું નહીં, પણ આ મનુષ્યદેહને કૃતાર્થતા છે કે જે મનુષ્યદેહે આ
જીવે જ્ઞાની પુરુષને ઓળખ્યા, તથા તે મહાભાગ્યનો આશ્રય કર્યો. (૨) સર્વ પ્રાણીની અપવાદ સિવાય સુખ પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા, મહદ્અંશે
મનુષ્યદેહમાં સિદ્ધ થઈ શકે છે, આમ છતાં સુખને બદલે દુ:ખ સ્વીકારે
છે; આવું માત્ર મોહદેષ્ટિને લીધે જ બને છે. ૩. વૈરાગ્ય
(૧) ગૃહકુટુંબાદિ ભાવને વિષે અનાસક્ત બુદ્ધિ થવી તે વૈરાગ્ય છે. (૨) વૈરાગ્ય જ અનંત સુખમાં લઈ જનાર ઉત્કૃષ્ટ ભોમિયો છે. (૩) પુરુષ કરતાં મુમુક્ષુનો ત્યાગ-વૈરાગ વધી જવો જોઈએ. મુમુક્ષુઓએ
જાગ્રત થઈ વૈરાગ્ય વધારવો જોઈએ. પુરુષનું એક પણ વચન સાંભળીને પોતાના વિષે દોષો હોવા માટે બહુ જ ખેદ રાખશે અને દોષો ઘટાડશે ત્યારે
જ ગુણ પ્રગટશે. (૪) તૌરાગ્યાદિ સફળતો, જો સહ આનમજ્ઞાન; તેમ જ આતમજ્ઞાનની, પ્રાપ્તિ તણાં નિદાન. ત્યાગ વિરાગ ન ચિત્તમાં, થાય ને તેને જ્ઞાન;
અટકે ત્યાગ વિરાગમાં, નો ભૂલે નિજ ભાન. ૪. જ્ઞાન * જે વડે વસ્તુનું સ્વરૂપ જાણીએ તે શાન. * જ્ઞાન દોરો પરોવેલ સોય જેવું છે, એમ ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં કહેલું છે. દોરો
પરોવેલ સોય ખોવાતી નથી તેમ જ્ઞાન હોય તો સંસારમાં ભૂલું પડાતું નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
