________________
સંસ્કાર
નાની-મોટી રજાઓ દરમિયાન નવરાશના સમયે સહકુટુંબ નિર્દોષ મનોરંજન અર્થે બગીચાઓમાં, સંસ્કારધામોમાં, બાળવાટિકાઓમાં, પ્રાણી સંગ્રહાલયોની મુલાકાતો - એ આદિ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા સમાજની ગતિવિધિઓને સંસ્કારપ્રેરક, સંસ્કારમૂલક અને આરોગ્યવર્ધક દિશામાં લઈ જવાનો અભિગમ વધારે અને વધારે લોકપ્રિય બનતો જાય છે; જે એક સુદઢ અને સભ્ય સમાજરચનાનો શુભ સંકેત આપી રહ્યાં છે.
આ પ્રકારની વિવિધ સુરુચિપૂર્ણ પ્રવૃત્તિઓ અત્યાર સુધી માનવતાવાદી ખાનગી ટ્રસ્ટો અને સંસ્થાઓ દ્વારા થઈ રહી હતી. તેમાં હવે ભારતની કેન્દ્રીય સરકારનાં કેળવણી, આરોગ્ય તેમ જ સાંસ્કૃતિક વિભાગોએ યોગાભ્યાસ આદિ પ્રવૃત્તિઓને વિદ્યાર્થીઓનાં અભ્યાસક્રમમાં સ્વીકારવાનું યોગ્ય ગણેલ છે. વડોદરા વિશ્વવિદ્યાલયે તો આ અભ્યાસક્રમને શાળાકીય સ્તરે સ્વીકારી પણ લીધો છે. બીજી રાજ્ય સરકારો પણ હકારાત્મક દૃષ્ટિકોણથી આ દિશામાં યોગ્ય પગલાંઓ ભરી રહી છે.
આ બધા શુભચિહ્નો હજુ આપણા વિરાટ ભારતીય સમાજને જોતાં પાશેરામાં પહેલી પૂણી જેવા છે. આવી સંસ્કારપ્રેરક અને કલ્યાણદાયી પ્રવૃત્તિઓને વિશેષ વેગ આપવા માટે આપણા શિક્ષકો, ન્યાયાધીશો અને માતાઓએ વધારે ઉદ્યમ કરવો પડશે. આ ઉપરાંત પર્યાવરણરક્ષણ, શાકાહાર, સગુણવિકાસ આદિ અન્ય સાત્ત્વિક પ્રવૃત્તિઓનો વ્યાપ ગ્રામ્ય વિસ્તારો સુધી પહોંચાડવા માટે સમાજસુધારકોનો, ગ્રામ્યસેવકોની તથા યથાયોગ્યપણે સંતોનો પણ સહયોગ લેવો પડશે. આવા બધા બહુઆયામી અને શ્રમસાધ્ય
a s• ૨૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
