________________
૯.
સંસ્કાર
મહાપુરુષ જો કોઈને વચન આપે તો પ્રાણના ભોગે પણ તે વચનથી પાછા હઠતા નથી. માટે જ કહ્યું છે :
'रघुकुल रीति सदा चली आई। प्राण जाई अरु बचन न जाई ॥ '
૧૦. શઢ વિનાનું વહાણ, લક્ષ વગરનું નિશાન, ધ્યેય વગરનું જીવન, નમક (લૂણ) વગરનું ભોજન, પ્રેમ વગરનું મિલન, અસંસ્કારીને ઘેર નોકરી, દુર્જનનો સંગ, પરનારીની પ્રીતડી, પરદેશી (અજાણ્યા) સાથેનો પ્રેમ - આ બધાં સ્થાયી સુખ કે સફળતા આપતાં નથી. માટે મારે ‘આ બધામાં ન પ્રવર્તવું' એવો અનુભવી પુરુષોનો મત મને સંમત છે.
૧૧. ખોટો ભપકો ખાનદાનને શોભે નહીં. પૈસો ન પચ્યાનું તે લક્ષણ છે.
૧૨. માનવીની જિંદગી અને બોલવાની શક્તિ મળી છે; માટે આપણે એવું બોલીએ કે સાંભળનારનું ચિત્ત અને જીવન શીતળતાનો અનુભવ કરે.
૧૩. તે મનુષ્ય સૌથી વધારે દુર્ભાગી છે, જે પોતાના હિતાહિતનો વિચાર કરતો નથી.
૧૪. સાચા જ્ઞાનની સ્ફુરણા અંતરમાંથી થાય છે. ગ્રંથ, શિક્ષક, નિશાળ-કૉલેજ વગેરે જરુરી છે, પણ તેઓ જ્ઞાનપ્રાપ્તિના સાક્ષાત્ કારણો નથી. ઇતિહાસ અને જીવનનો અનુભવ આપણને શિખવે છે, કે અભણ જેવાં લાગતાં મનુષ્યોએ અગાધ જ્ઞાનની ભેટ જગતને આપી છે. મહાત્મા કબીરદાસજી,
Jain Education International
-૬-૨૦
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
