________________
અધ્યાત્મ
નરક, તિર્યંચ, નપુંસક, સ્ત્રી પર્યાય, વિકલાંગ, ગરીબ, નીચગોત્ર અને અલ્પ-આયુષ્યવાન-આ આઠ વસ્તુઓને પામતો નથી. (સમ્યકત્વ પહેલાં ગતિ - આયુષ્ય બંધાયાં હોય તે અપવાદને બાદ કરતાં). એકવાર જેને નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન થાય છે તે અવશ્ય મોક્ષ જાય છે. સમ્યકત્વ, સમ્યગદર્શન, સાચી શ્રદ્ધા, સમકિત, આત્મવિનિશ્ચય, તત્ત્વાર્થશ્રદ્ધા – આ બધાં એકાર્યવાચક શબ્દો છે. સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ ૮ દોષ + ૮ મદ + ૬ અનાયતન + ૩ મૂઢતા એમ ૨૫ દોષોથી રહિત હોય છે; અને તે આ પચીસ દોષોથી બચવા સતત પ્રયત્નશીલ હોય છે. નિઃશંકતાદિ આઠ અંગો મારામાં પ્રગટ્યાં છે? પાંચ બાહ્ય લક્ષણો મારામાં પ્રગટ્યાં છે? ૨૫ દોષથી રહિત હું થયો છું? – એમ પોતાનું નિષ્પક્ષ અને સૂક્ષ્મ અવલોકન વારંવાર કરે તો પોતાને સમ્યક્ દ્રષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ છે કે કેમ તે સામાન્યપણે જાણી શકાય છે. જેને ખરેખર સમ્યગુદર્શન થાય તેની સાધના સામાન્યપણે દરેક પળે વધતી જ જાય છે; કારણ કે તેને જગતના સર્વ પદાર્થોથી સાચી ઉદાસીનતા થઈ છે અને તેમાં સુખ નથી એવો અનુભવથી નિશ્ચય થયો છે. સમકિત શબ્દ જૈન પરિભાષાનો ખાસ શબ્દ છે. તેનો સામાન્ય
- A-૪૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
