________________
અધ્યાત્મ } તે તો એક ચિત્તશુદ્ધિરૂપ (આત્મશુદ્ધિરૂ૫) જ છે. सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणि मोक्षमार्गः। તેને ઉલટાવીએ તો मिथ्यादर्शनज्ञानचारित्राणि मोहमार्गः। એવો અર્થ થાય છે, માટે સર્વ ઉદ્યમથી મોહ ઘટાડવાનો પ્રયત્ન
કરવો.
ઘાતી કર્મની બધી જ પ્રકૃતિઓ પાપપ્રકૃતિ છે. આ ઘાતી કર્મોનો નાશ કરવાના સામાન્ય ઉપાયો નીચે મુજબ ગણાવી શકાય : ૧. સત્સંગ અને સબોધ આદિથી મોહનીય ઘટે છે. ૨. ભગવંત જ્ઞાની પુરુષોની સેવા વગેરે કરવાથી જ્ઞાનાવરણીય
ઘટે છે. ૩. પ્રમાદ, આળસનો ત્યાગ કરવાથી દર્શનાવરણીય તૂટે છે. ૪. કોઈ પણ જીવોની કરુણા કરવાથી અને ખોટાં કામોનું
અનુમોદન નહિ કરવાથી અંતરાયકર્મ તૂટે છે. પોતપોતાના સંસ્કાર અને રુચિ પ્રમાણે જ્ઞાનયોગ, ધ્યાનયોગ, ભક્તિયોગ કે અનાસક્ત કર્મયોગ કે તેઓના સમન્વયાત્મક અભ્યાસ દ્વારા મોક્ષમાર્ગમાં આગળ વધી શકાય છે. મોક્ષમાર્ગમાં જ્ઞાન અને ક્રિયા એ બન્નેના સમન્વયની જરૂર છે. સામાન્યપણે ઉપયોગનો સંબંધ જ્ઞાન સાથે અને યોગનો
સંબંધ ક્રિયા સાથે છે એમ કહી શકાય. • ભાવના એ મોક્ષમાર્ગનું એક અનિવાર્ય અને સૌથી અગત્યનું
A- ૨૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
