________________
અધ્યાત્મ
અને અવિરત આત્મજાગૃતિ વિના મહાકાર્યની સિદ્ધિ કેવી રીતે ઈચ્છે છે? ૫. આત્માના શુદ્ધ ભાવોનું પ્રગટ થવું તેને પુરુષોએ મહાકાર્ય
કહ્યું છે. ૬. શુદ્ધ ભાવોની પ્રગટતા થયા પછી પણ તે શુદ્ધિ જળવાઈ રહે
તે અર્થે તેમ જ તે શુદ્ધિની વિશેષ વિશેષ વૃદ્ધિ થાય તે માટે સતત પુરુષાર્થની આવશ્યકતા છે. પોતાના પરિણામોનું સૂક્ષ્મ અવલોકન કરવું જોઈએ અને જે કાંઈ દોષ થાય તેને નિવારવો જોઈએ. સતત અંતર્મુખ દૃષ્ટિ સહિત આત્મભાવના વડે
સામ્યભાવ કર્તવ્ય છે. ૭. સામ્યભાવની પ્રાપ્તિ દુર્લભ છે, પરંતુ તીવ્ર વૈરાગ્યભાવ સહિત
જેમ જેમ વૃત્તિ આત્મામાં વહ્યા કરે તેમ તેમ વિશેષ સામ્યભાવની પ્રાપ્તિ હોય છે. આત્મવિચારનો દીર્ધ અભ્યાસ, એકાંતવાસ વા સત્સંગ, સલ્લાસ્ત્રોનું પરિશિલન, અલ્પાહાર,
ઉત્સાહ અને ધર્મ વડે તે ક્રમની સિદ્ધિ થાય છે. ૮. સામ્યભાવ છે ત્યાં સંતોષ છે, શાંતિ છે, નિરાકુળતા છે,
સ્વસ્થતા છે, ઉપશાંતતા છે, ઉદાસીનતા છે; પ્રાયઃ મૌનભાવ
વર્તે છે. ૯. સ્વાનુભવની મુખ્યતાથી કથન કરીએ તો કહી શકાય કે આવો
સામ્યભાવ આત્મજ્ઞાનીને આત્માનુભવના સમયે વિશિષ્ટપણે હોય છે, જ્યાં આત્માના અતીન્દ્રિય સુખનો સ્વાદ ચાખવારૂપ કર્તવ્ય જ માત્ર હોય છે. આત્માનો અનુભવ ન હોય ત્યારે આવો વિશેષ આનંદ હોતો નથી. ત્યાં યથાસંભવ, જેટલા
A- ૧૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
