________________
જીવત-વિજ્ઞાત
બંધાય તે માટે આપણે નિરંતર જાગૃતિ સહિત સારા ભાવ રાખવાં.
♦ સોપક્રમ આયુષ્ય= શિથિલ આયુષ્ય, જેમાં બાહ્ય નિમિત્તોથી ફેરફાર થઈ શકે તેવું.
♦ ઉપર્યુક્ત સોપકર્મ આયુષ્ય મુખ્યપણે ૭ કારણોથી તૂટી શકે છે : (૧) પાણીથી, (૨) અગ્નિથી, (૩) વિષથી, (૪) શસ્ત્રથી, (૫) અતિહર્ષથી, (૬) શોકથી અને (૭) ભયથી.
♦ નિરુપક્રમ આયુષ્ય = નિકાચિત આયુષ્ય. દેવ, નારક, જુગલિયાં, ૬૩ શલાકા પુરુષો આદિને હોય છે. તે બાહ્ય નિમિત્તોથી તૂટતું નથી.
નરક ગતિના જીવો જ્યારે આયુષ્ય પૂર્ણ કરે છે ત્યારે તેમનાં શરીર હવામાં જ વિલીન થઈ જાય છે. તેમની કોઈ અંતિમ ક્રિયા કરવી પડતી નથી.
• નારકી અને ચૌઇન્દ્રિયના જીવો બધા નપુંસક જ હોય છે.
દેવોમાં નપુંસક વેદ હોતો નથી.
તિર્યંચ અને મનુષ્યમાં ત્રણેય વેદ હોય છે ઃ સ્ત્રી, પુરુષ અને નપુંસક.
દેવલોકમાં સંયમમાર્ગની પ્રાપ્તિ કરી શકાતી નથી. સમ્યક્દષ્ટ દેવોને ૪થા ગુણસ્થાનથી ઉપરનું ગુણસ્થાન હોતું નથી. સર્વ દેવોને ગતિ-અનુયાયી અવધિજ્ઞાન હોય છે.
Jain Education International
=J-૧૦ -
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
